Afrikaanse burgeroorlogen: zit klimaatverandering erachter?

Wetenschappers denken van niet. Volgens de onderzoekers zijn het eerder traditionele factoren zoals armoede en sociale spanningen die conflicten veroorzaken. En daarmee gooien ze een oude aanname resoluut van tafel; politici gingen er lang van uit dat door klimaatverandering ingegeven hittegolven en droogte de oorzaak waren.

“De veranderingen in het klimaat lijken geen veelbetekenende invloed op het ontstaan van burgeroorlogen te hebben,” concludeert onderzoeker Halvard Buhaug. “Als je een aantal verschillende definities van conflicten en verschillende manieren om klimaatverandering te meten naast elkaar legt dan zul je zien dat de meeste metingen geen associaties met zich meebrengen.”

Politiek
Buhaug benadrukt dat politici daar dus vaak de fout zijn ingegaan. Zo valt in debatten omtrent veiligheid nog vaak het woord ‘klimaatverandering’.

Contrast
De resultaten van Buhaug staan in schril contrast met de onderzoeksresultaten die wetenschappers in november 2009 publiceerden. Toen werd nog geconcludeerd dat in uitzonderlijk warme jaren vijftig procent meer conflicten ontstonden. Daaruit volgde de conclusie dat klimaatverandering ervoor zou zorgen dat in de toekomst nog meer oorlogen zouden ontstaan. “Dat was geen misverstand,” meent Buhaug. “Meer een geval van onderzoek dat nog in de kinderschoenen staat. We weten gewoon nog niet genoeg.”

Definitie
“Mijn artikel wijst erop dat men teveel de nadruk heeft gelegd op een enkele definitie van conflict en een enkele definitie van klimaat.” Buhaug legt uit dat een burgeroorlog verschillende definities en bestanddelen kan hebben. Sommige beschouwen een conflict als een burgeroorlog als er in totaal duizend doden vallen. Anderen spreken pas van een oorlog als er in een jaar tijd duizend doden vallen. Weer andere definities houden het op 25 doden per jaar.

Etnische spanningen
“Ik gebruikte een aantal verschillende en aanvullende definities van conflicten.” En daar rolt in weinig gevallen een verband met klimaatverandering uit. Vooral economische ongelijkheid, etnische spanningen en politieke instabiliteit geven aanleiding tot een conflict. “Deze factoren lijken ertoe te doen, de klimaatverandering niet.”

Buhaug merkt echter haastig op dat dat niet wil zeggen dat klimaatverandering en het daaruit voortvloeiende beleid onnodig is. Het beleid kan gevolgen hebben voor het welzijn en de veiligheid van de mens en kan op die manier bijdragen aan de vrede. “Maar dat moet niet gezien worden als een vervanging van traditionele strategieën ter opbouw van de vrede.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd