Wat zou u doen als u 200.000 euro ontvangt om wetenschappelijk onderzoek te verrichten? Springen, gillen of schreeuwen? Scientias.nl interviewde drie jonge allochtone toppers, die 200.000 per persoon krijgen om een promotieonderzoek uit te voeren.
Om meer afgestudeerden uit minderheidsgroepen te laten instromen in de wetenschap, heeft de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek het programma Mozaïek bedacht. In totaal krijgen 21 jonge, talentvolle allochtone afgestudeerden de kans om vier jaar lang een promotieonderzoek te voeren aan een universiteit. De NWO hoopt dat de succesvolle kandidaten ook op de lange termijn actief zullen blijven in de Nederlandse wetenschap en dat ze daar een voorbeeldfunctie zullen vervullen.
Zana Brkic: het syndroom van Sjögren
Eén van de 21 geluksvogels is Zana Brkic. Zij gaat onderzoek doen naar het syndroom van Sjögren. “In het geval van het syndroom van Sjögren valt het immuunsysteem de vocht producerende klieren aan, dus met name de speeksel- en de traanklieren”, legt Brkic uit. “Als gevolg hiervan hebben patiënten enorm droge ogen en een droge mond, maar kunnen ook verscheidene systematische klachten hebben, zoals moeheid, spierpijn en gewrichtspijnen. Het stellen van de diagnose is erg lastig omdat er geen specifieke biomarkers zijn en de symptomen ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen. Bij 40% van de Sjögren patiënten wordt Interferon type I constant verhoogd geproduceerd. In mijn promotieonderzoek wil ik bekijken waarom dit zo is, wat de consequenties hiervan zijn en hoe je het eventueel kan remmen. Hiermee wil ik in de toekomst voor een groep van de patiënten een echte behandelingsoptie proberen te vinden en niet zoals dat nu het geval is, enkel symptomatisch behandelen.”
Begeleidster Dr. Marjan Versnel kwam op het idee om Brkic aan te melden voor de promtiebeurs. Brkic: “Voor mij hebben twee andere jonge onderzoeksters van de afdeling immunologie in Rotterdam het genoegen mogen smaken om een Mozaïekbeurs in ontvangst te nemen. De deadline voor het indienen van het voorstel was in januari en ik heb mij toen aangemeld. Later mocht ik door naar de tweede ronde.”
Op 15 juli kreeg de 25-jarige Brkic plotseling een onverwacht mailtje van de NWO. “Met mijn hart in mijn keel en flink klamme handjes opende ik het mailtje en zag meteen één van de eerste zinnen: ‘I am delighted to inform you….’. En toen gilde ik het uit van enthousiasme met mijn handen in de lucht en achter mijn computer: ‘Ik heb mmmmm’, waarop collega’s naar me toe gerend kwamen. Na een dubbele check of ik de beurs wel echt had, konden we het vieren en lekker taart gaan eten.”
De 200.000 euro wordt gebruikt om Brkic promotieonderzoek te verrichten. “Van dit geld wordt alles betaald: van elk gebruikt pipet puntje, tot elk besteld antilichaam, tot mijn eigen salaris”, legt Brkic uit. “Overigens kan ik de hoogte van mijn salaris niet zelf bepalen.”
In de toekomst hoopt Brkic de ontstaanswijze van het syndroom van Sjögren te ontrafelen en nieuwe theoriëen ontwikkelen. “Bovendien wil ik als arts niet enkel de kennis uit boeken overdragen aan mijn patiënten, maar ook zelf een steentje aan nieuw gevonden kennis bijdragen.”
Damir Vandic: het Semantische Web
De jonge onderzoeker Damir Vandic richt zich op het Semantische Web. “Het Semantische Web moet er voor zorgen dat gegevens op het internet betekenis krijgen voor computers”, vertelt de 23-jarige Vandic aan Scientias.nl. “De uitvinder van het internet zoals we het nu kennen, Tim Berners Lee, is al een aantal jaren bezig met het Semantische Web. Mijn onderzoek richt zich vooral richten op e-commerce. Het is de bedoeling dat het platform zoekwinkels automatisch indexeert zonder dat zij er wat voor hoeven te doen. Verder moet het platform gegevens kunnen aggregeren, je moet hierbij denken het verzamelen van prijzen en reviews voor producten van verschillende bronnen. Voor consumenten zal het mogelijk zijn om parametrische zoekopdrachten te gebruiken op het internet. Een voorbeeld: Geef me alle mobiele telefoons, met een minimale scherm grootte van 8.5cm en een hardware (geen touch) toetsenbord. Ik hoop dat het project praktisch bruikbaar gaat worden in Nederland. Dat is mijn doel.”
Vandic had zichzelf aangemeld via de website van de NWO. “We kregen nog voor de officiële brief met de uitslag een e-mail. Dit was zo afgesproken om ons zo min mogelijk in spanning te laten wachten. Ik ontving het mailtje op mijn mobiel. Tijdens het openen was ik een beetje aan het trillen, haha. Toen ik de eerste woorden las: ‘I am delighted to inform you that NWO’ kon ik het niet geloven. Ik was dolblij en belde na het lezen van het mailtje meteen mijn familie en vrienden!”
Ook Vandic krijgt 200.000 euro om te besteden. “Het geld wordt gebruikt om mijn promotietraject bij de Erasmus Universiteit te financieren: mijn salaris, de reiskosten voor conferenties naar het buitenland, en overige algemene kosten.”
“In de toekomst hoop ik iets te doen in de wetenschap, maar toch ook heel veel voor de maatschappij kan betekenen. Het vertalen van wetenschappelijk nut naar praktisch nut wordt niet altijd even veel aangemoedigd, maar toch vind ik dat dit nog meer kan in Nederland. Er zijn talloze onderzoeken die gebruikt kunnen worden in het bedrijfsleven en dit hebben wij, als een land dat een kenniseconomie heeft, natuurlijk hard nodig.”
Evgeni Moyakine: schenden van internationaal recht
Het onderzoek van de 24-jarige Evgeni Moyakine richt zich niet op gezondheid of technologie, zoals de twee onderzoekers hierboven. “Mijn promotieonderzoek gaat over de kwestie van staatsaansprakelijkheid voor het wangedrag van private militaire- en veiligheidsondernemingen (zogenaamde “Private Military and Security Companies” of “PMSCs”). Ik ga kijken of de staten die regelmatig deze ondernemingen inhuren, aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de schendingen van internationaal recht begaan door het personeel van de bovengenoemde bedrijven. Kan er gesteld worden dat het mogelijk is? Welke conclusies kunnen er getrokken worden als we internationaal recht vastgelegd in een groot aantal verdragen, internationale documenten etc. analyseren? Wat zegt ons “the current state of the art” als het om internationaal recht, gewoonterecht en statenpraktijk (“state practice”) gaat?”
“Op deze lastige vragen kan men geen makkelijk antwoord geven. Daarom ga ik onderzoeken of de staten aansprakelijk gesteld kunnen en moeten worden zodat gruwelijke misdaden zoals die begaan door het personeel van de private militaire onderneming Blackwater in 2007 tot het verleden zullen behoren.” Werknemers van Blackwater doodde in 2007 zeventien Irakese burgers in Bagdad. “Onder bepaalde omstandigheden moeten staten tevens verantwoordelijk voor het functioneren van dit soort entiteiten zijn, wat tegenwoordig niet altijd het geval is.”
Het goede nieuws kreeg Moyakine, net als de anderen, te horen via e-mail. “Ik kan nauwelijks beschrijven hoe blij ik toen was”, beschrijft hij. “Ik had een fantastisch gevoel aangezien ik heel hard aan mijn onderzoek heb gewerkt en omdat ik over de positieve beslissing van NWO alleen maar kon dromen. Eerlijk gezegd kon ik niet geloven dat het waar was, want ik wist dat alle Mozaïek-kandidaten ontzettend goed waren en de kans dat mijn onderzoek geselecteerd zou worden, niet al te groot was.”
Het geld besteedt Moyakine aan zijn salaris en de deelname aan conferenties. “Ik zal regelmatig in Nederland en in het buitenland interviews met deskundigen organiseren.” En in de toekomst? “Ik hoop dat mijn onderzoeksresultaten van groot belang niet alleen voor de Nederlandse samenleving, maar ook voor de mensheid in het algemeen zal zijn. Mijn grootste droom is om de rechtswetenschap verder te kunnen ontwikkelen en om hiermee de wereld te verbeteren. Dat vind ik zeer belangrijk en als ik erover nadenk, dan zie ik de wijze woorden van F. Dostoevski voor me die zei: ‘The secret of man’s being is not only to live, but to have something to live for’. Het staat vast dat datgene wat ik in de komende jaren ga doen, mijn passie is waar ik voor wil leven.”
