Bijna-doodervaring van hagedis beschadigt het DNA

Sommige hagedissen weten aan hun aanvallers te ontkomen door hun staart te laten vallen. Maar is dat verstandig? Uit onderzoek blijkt dat de hagedis niet alleen staartloos, maar ook met een schadelijke veranderingen in het DNA achterblijft.

Als de hagedis zijn staart kwijtraakt, dan beschadigen de telomeren: ze worden korter. Telomeren bevinden zich aan het uiteinde van een chromosoom en kunnen ook in natuurlijke situaties korter worden. Zo wordt een telomeer bij mensen korter wanneer zij ouder worden. Dat ook hagedissen een kortere telomeer krijgen als zij hun staart verliezen, bewijst dat stress in de omgeving negatieve effecten heeft op het DNA. Dat concludeert onderzoeker Mats Olsson.

Vrouw vs. man
Olsson bestudeerde de lengte van de telomeren in diverse wilde hagedissen. De diertjes zonder staart hadden allemaal kortere telomeren. Vooral bij de mannetjes was er sprake van een sterke verkorting. “Vrouwtjes leven van nature een rustiger leven met relatief weinig druk van roofdieren,” legt Olsson uit.

Groot
Hoe groter een mannetje was, des te korter de telomeren werden zodra hij zijn staart verloor. En dat is volgens Olsson goed te verklaren. De grote hagedissen leiden een stressvoller leven dan de kleine exemplaren. De grote dieren moeten harder vechten voor de vrouwtjes en worden sneller door roofdieren gepakt.

Minder actief
Het verlies van de staart heeft dus grote gevolgen. En niet alleen in het DNA. Ook de kansen om een nieuwe aanval te overleven, worden kleiner. De hagedis krijgt een nieuwe staart, maar dit is een minderwaardige versie van de eerste: geen bot, alleen kraakbeen. Deze staart kan de hagedis ook niet zomaar laten vallen, dus in de volgende aanval staat het dier er alleen voor. De hagedis is zich daar van bewust en gaat een minder actief leven leiden.

“Het korter worden van telomeren is ingewikkelder dan we dachten,” concludeert bioloog Steve Donnellan. We weten dat er een verschil is tussen het telomeerverlies van de één en de ander en dat stress een rol speelt, maar de exacte oorzaak is onbekend. Olssons onderzoek toont nu aan dat stress de oorzaak is en dat de verschillen verklaard worden door het geslacht.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd