Technologie achter het coronavaccin kan mogelijk ook in de strijd tegen kanker het verschil maken

Wetenschappers bouwen voort op het succes van het Oxford-AstraZeneca-vaccin om tevens een vaccin tegen kanker te ontwikkelen.

Onderzoekers hebben met behulp van de technologie achter het ‘Oxfordvaccin’ van AstraZeneca een kankervaccin ontwikkeld. En de voorlopige resultaten zijn veelbelovend. Zo blijken de overlevingskansen van muizen dankzij het vaccin aanzienlijk toegenomen.

Kankerimmunotherapie
Eén van de huidige behandelmethodes tegen kanker is kankerimmunotherapie. Dit is een kunstmatige manier om het eigen immuunsysteem te stimuleren om zich tegen een tumor te keren. Deze relatief nieuwe behandeling van kanker heeft tot opmerkelijke verbeteringen bij sommige kankerpatiënten geleid. Er zijn verschillende soorten immunotherapie, waaronder PD-1-immunotherapie. Hierbij kunnen T-cellen onder bepaalde omstandigheden (kanker)cellen die van nature in het lichaam worden geproduceerd, herkennen en vernietigen. Maar ondanks dit succes, slaat PD-1-immunotherapie bij de meeste kankerpatiënten niet aan.

T-cellen
Een reden hiervoor is dat sommige patiënten over maar weinig T-cellen beschikken die daadwerkelijk kankercellen kunnen herkennen en effectief kunnen vernietigen. De technologie achter het Oxfordvaccin tegen het coronavirus genereert echter sterke T-cel-reacties. En juist die zijn dus hard nodig om tumoren te bestrijden.

De technologie achter het Oxfordvaccin
Nadat iemand met het Oxfordvaccin tegen het coronavirus is geïnjecteerd, geeft het de genetische code voor het spike-eiwit (die het virus gebruikt om zich aan onze cellen vast te klemmen en deze binnen te dringen) door aan de cellen in het lichaam. Vanaf dat moment begint het lichaam zelf het spike-eiwit aan te maken. Immuuncellen in het bloed herkennen het spike-eiwit als een ‘indringer’ en hierdoor reageert het immuunsysteem. Het lichaam maakt antilichamen en immuuncellen (T-cellen genaamd) aan die cellen met het spike-eiwit vernietigen. De immuuncellen zorgen er ook voor dat er meer immuuncellen geproduceerd worden, om de ‘indringers’ te helpen bestrijden. Het immuunsysteem gaat dan verder met het produceren van geheugencellen. Deze geheugencellen kunnen het coronavirus in de toekomst herkennen door het spike-eiwit op het oppervlak van het coronavirus te herkennen. Als de immuuncellen het coronavirus in het lichaam tegenkomen, kunnen ze ervoor zorgen dat er zeer snel meer antilichamen en T-cellen geproduceerd worden. Dit voorkomt de verspreiding van het coronavirus en vermindert de schade veroorzaakt door COVID-19.

In de nieuwe studie hebben onderzoekers voortgebouwd op het succes van het Oxfordvaccin en hebben de technologie erachter gebruikt om ook kanker doeltreffend te behandelen. Het team ontwikkelde een kankervaccin, bestaande uit twee dosissen. Het vaccin richt zich specifiek op twee MAGE-type eiwitten (MAGE-A3 en NY-ESO-1 genaamd) die aanwezig zijn op het oppervlak van vele soorten kankercellen. “We wisten uit vorig onderzoek dat MAGE-type eiwitten een soort rood doek vormen en immuuncellen aantrekken die tumoren vernietigen,” vertelt onderzoeker Benoit Van den Eynde. “MAGE-eiwitten zijn aanwezig op een breed scala van kankertypen. Dit betekent dat deze benadering voor veel mensen met veel verschillende soorten kanker zou kunnen werken.”

Muizen

De onderzoekers testten hun vaccin onder muizen. En de resultaten zijn veelbelovend. Zo blijkt het vaccin inderdaad de T-cel-reactie op gang te brengen die korte metten maakt met tumoren. Het vaccin verbeterde de werkzaamheid van kankerimmunotherapie dan ook aanzienlijk. In vergelijking met enkel immunotherapie, leidde de combinatie met het vaccin tot kleinere tumoren en een verbeterde overleving van de muizen. “Onze kankervaccins lokken sterke T-cel-reacties uit die tumoren infiltreren,” benadrukt onderzoeker Adrian Hill. “Het zou dan ook tot betere uitkomsten voor kankerpatiënten kunnen leiden.”

De onderzoekers zijn dan ook erg enthousiast over hun studie. “Dit nieuwe vaccin heeft de potentie om een revolutie teweeg te brengen in de behandeling van kanker,” durft Hill zelfs te zeggen. De onderzoekers zullen binnenkort het vaccin in combinatie met PD-1-immunotherapie onder tachtig kankerpatiënten gaan testen.

Bronmateriaal

"Vaccine for treating cancer made possible using Oxford COVID vaccine technology" - University of Oxford

"COVID-19-Vaccin AstraZeneca" - 2021 AstraZeneca

Afbeelding bovenaan dit artikel: Karolina Grabowska via Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd