De hoogste bergen in het zonnestelsel

De Mount Everest is met een hoogte van meer dan acht kilometer voor aardse begrippen enorm hoog. Voor de echte records moet u echter op andere planeten zijn. Reis mee naar Mercurius, Venus en Mars en ontmoet bergen waarnaast de Mount Everest een bergje lijkt.

De gasplaneten in ons zonnestelsel vallen af. Doordat zij geen vast oppervlak hebben (m.u.v. de vaste kern), maar bestaan uit gas, hebben zij vanzelfsprekend geen bergen. De enige planeten in ons zonnestelsel met bergen zijn de rotsplaneten Mercurius, Venus, Mars en de aarde. Ook ronde manen worden meegeteld. Er zijn ook dwergplaneten – zoals Pluto – maar er is weinig over het oppervlak van deze objecten bekend.

Caloris Montes
In vergelijking met de aarde heeft de planeet Mercurius geen opzienbarende bergen. Caloris Montes (links: artistieke impressie) is de enige bergketen op Mercurius van formaat. De bergen zijn één tot twee kilometer hoog en zijn soms tien tot vijftig kilometer lang. Het is vreemd dat Mercurius weinig grote bergen heeft. Mogelijk komt dit omdat de planeet nooit actief was, zoals de aarde, Mars en Venus. De ruimtesonde Mariner 10 vond geen aanwijzingen van vulkanisme, platentektoniek of andere processen in het binnenste van de planeet. Wel is het oppervlak van de planeet bezaaid met kraters.

Maxwell Montes
Venus heeft Maxwell Montes, een bergmassief met een maximale hoogte van elf kilometer. Daarmee steekt Maxwell Montes ruim twee kilometer boven de Mount Everest uit. Het bergmassief heeft een lengte van bijna 800 kilometer. De westelijke helling van Maxwell Montes is erg steil, terwijl de oostelijke helling een stuk vlakker is. Omdat Maxwell Montes het hoogste punt op Venus is, is het op de hoogste bergtop ‘slechts’ 380 graden Celsius. Een stuk koeler dan op de rest van het oppervlak van Venus (480 graden Celsius). Hoe Maxwell Montes is ontstaan, is niet bekend. Er zijn verschillende theoriën, zoals dat het bergmassief is ontstaan door materiaal dat uit het binnenste van de planeet werd geduwd, of doordat het gebied werd samengedrukt door platentektoniek.

Mons Huygens
Mons Huygens is de hoogste berg op de maan. De maan maakt deel uit van Montes Apenninus, een gebergte op onze natuurlijke satelliet. Mons Huygens (of Mount Huygens) is ruim vijf kilometer hoog. De krater is vernoemd naar Christiaan Huygens, de beroemde Nederlandse wiskunde, astronoom en fysicus. Mons Huygens bevindt zich in de buurt van Mons Hadley, de tweede grote berg van de maan met een hoogte van 4,5 kilometer. Mons Hadley is op veel foto’s van Apollo 15 te zien, omdat de astronauten van de maanmissie dicht bij de berg landden. Op de foto rechts is de berg Mons Hadley te zien achter astronaut Jim Irwin.

Olympus Mons
De grootste berg van het zonnestelsel is te vinden op Mars. Olympus Mons is een uitgedoofde vulkaan en heeft een indrukwekkende hoogte van 27 kilometer. Hiermee steekt de berg ver boven de rest van het Martiaanse oppervlak uit. Amateur-astronomen met een goede telescoop kunnen Olympus Mons op het oppervlak van Mars zien. Wetenschappers vermoeden dat Olympus Mons op dezelfde manier is ontstaan als Hawaï. Olympus Mons is dus waarschijnlijk een schildvulkaan. Schildvulkanen ontstaan door uitbarstingen waarbij lava vrijkomt. De lava koelt af en zo ontstaat een vulkaan met een kleine hellingshoek. Schildvulkanen hebben vlakke hellingen, net zoals Olympus Mons. De dode schildvulkaan op Mars heeft een diameter van 550 kilometer. Gemiddeld stijgt de vulkaan met honderd meter per kilometer. Het hellingspercentage valt dus reuze mee. Andere indrukwekkende bergen op Mars zijn Ascraeus Mons (achttien kilometer hoog), Arsia Mons (zestien kilometer hoog) en Pavonis Mons (veertien kilometer hoog).

Veronarots
Zijn er nog grote bergen te vinden op manen in het zonnestelsel? Jazeker. De Uraanse maan Miranda is bijna rond en heeft gigantische ravijnen. De Veronarots, een klip op Miranda, is vijf kilometer lang en tien kilometer hoog. De klip is waarschijnlijk gevormd door een meteorietinslag. De Veronarots is de hoogste klip in het zonnestelsel. Grappig feitje: als een mens van de klip zou springen, zou het twaalf minuten duren om de grond te bereiken. Dit komt door de zwakke gravitatiekracht van Miranda. De sprong is wel dodelijk, want een mens zou met 200 kilometer per uur op de grond neerstorten.

En verder?
Op de maan Io van Jupiter zijn tot nu toe meer dan 135 bergen ontdekt. De bergen op Io zijn ontstaan door tektonische processen. Gemiddeld hebben de bergen een hoogte van zes kilometer. De hoogste berg op Io heeft een hoogte van 17,5 kilometer (+/- 1,5 kilometer) en maakt deel uit van de Boösaule Montes bergketen. Een andere grote berg op Io is Ionian Mons met een hoogte van 12,7 kilometer. Een andere maan met bergen is Titan, de grootste maan van Saturnus. De bergen op Titan bestaan voornamelijk uit waterijs en zijn niet hoger dan twee kilometer.

Terug op aarde
Tjah, en dan valt de Mount Everest toch nog een beetje tegen in vergelijking met andere reuzen in het zonnestelsel. De Mount Everest mag dan niet de hoogste berg in het zonnestelsel zijn; het is waarschijnlijk wel de berg met de meeste verhalen. Zowel mooie als droevige verhalen. Daarom heeft Mount Everst één eigenschap die andere bergen in het zonnestelsel niet hebben. Karakter. En daar mag de berg trots op zijn.

Bronmateriaal

Wikipedia, diverse boeken over het zonnestelsel. Met dank aan NASA voor het beschikbaar stellen van data.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd