Dubbelstersysteem met slordige protoplanetaire schijven ontdekt

dubbelster

Het dubbelstersysteem HK Tauri is wat slordig. De twee sterren bezitten beiden een protoplanetaire schijf, maar die schijven hebben niet dezelfde oriëntatie. Die ontdekking kan wellicht de vreemde baan van sommige exoplaneten verklaren.

We weten niet beter dan dat onze planeet één moederster heeft. Maar dat is eigenlijk best bijzonder. De meeste sterren zijn namelijk niet alleen, maar vormen met een andere ster een dubbelstersysteem. Astronomen willen heel graag meer weten over de wijze waarop in zulke systemen planeten ontstaan. Een nieuw onderzoek levert waardevolle inzichten op.

HK Tauri
De onderzoekers bestudeerden met behulp van het Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) de dubbelster HK Tauri. Rond beide sterren bevinden zich gasschijven waaruit planeten kunnen ontstaan. Maar die planeetvormende schijven blijken niet dezelfde oriëntatie te hebben. “ALMA heeft ons nu het beste beeld tot nu toe gegeven van een dubbelstersysteem dat protoplanetaire schijven vertoont,” vertelt onderzoeker Eric Jensen. “En we hebben ontdekt dat de schijven schuin op elkaar staan!”

Over HK Tauri

Het dubbelstersysteem HK Tauri bestaat uit HK Tauri A en HK Tauri B (de zwakkere ster). Het dubbelstersysteem bevindt zich op 450 lichtjaar afstand. De afstand tussen de twee sterren bedraagt 58 miljard kilometer (ongeveer dertien keer de afstand tussen de zon en Neptunus). Het dubbelstersysteem is nog vrij jong: de sterren zijn minder dan vijf miljoen jaar oud.

Zestig graden
En niet zo’n klein beetje ook. De twee schijven staan schuin op elkaar onder een hoek van minstens zestig graden. Zeker één van de schijven kan daarmee onmogelijk in hetzelfde vlak liggen als de banen van de twee sterren. “Hoewel er al veel aanwijzingen bestonden voor het bestaan van dit soort slecht uitgelijnde stelsels, laten de nieuwe ALMA-waarnemingen van HK Tauri veel duidelijker zien wat zich werkelijk in zo’n stelsel afspeelt,” vertelt onderzoeker Rachel Akeson.

Vreemde baan
Als er in de niet netjes uitgelijnde gasschijven rond de sterren planeten ontstaan, hebben deze mogelijk een sterk excentrische en hellende baan. “Onze resultaten laten zien dat de noodzakelijke voorwaarden om planeetbanen te veranderen daadwerkelijk bestaan en dat aan deze voorwaarden al is voldaan op het moment van de planeetvorming, wat blijkbaar kan worden toegeschreven aan het vormingsproces van een dubbelster,” vertelt Jensen. “We kunnen andere theorieën niet uitsluiten, maar we kunnen zeker stellen dat een tweede ster dat voor elkaar krijgt.”

In de toekomst hopen de onderzoekers te achterhalen hoe bijzonder of HK Tauri is. Komen dubbelsterren met zulke wanordelijke gasschijven veel vaker voor? Of is HK Tauri uniek? De onderzoekers benadrukken bovendien dat dit onderzoek niet alle exoplaneten met een bijzondere baan kan verklaren. “Er zijn gewoon niet genoeg dubbelsterbegeleiders.”

Bronmateriaal

"ALMA ontdekt dubbelster met vreemde, wanordelijke planeet-vormende schijven" - ESO.org
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door R. Hurt (NASA / JPL-Caltech / IPAC).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd