Er worden inderdaad planeten geboren op deze foto

planetaire schijf

‘Gaatjes’ in de stofschijf rond de jonge ster HL Tauri worden inderdaad veroorzaakt door planeten in wording. Dat concluderen onderzoekers. En dus hebben we nu voor het eerst een planetair systeem geboren zien worden!

In oktober 2014 maakte het Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) een fantastische foto van de gas- en stofschijf rond de jonge ster HL Tauri. De foto was wereldnieuws, want in de gas- en stofschijf waren ‘gaatjes’ te zien die volgens sommige onderzoekers veroorzaakt werden door planeten in wording. Het zou betekenen dat we voor het eerst getuige zijn van de geboorte van een planetair systeem.

Te dicht op elkaar
Maar lang niet alle onderzoekers waren overtuigd. Sommigen stelden dat de ‘gaatjes’ – en dan met name de buitenste drie ‘gaatjes’ – niet veroorzaakt konden worden door planeten in wording, omdat ze zich zo dichtbij elkaar bevonden. Planeten die groot genoeg zijn om zulke gaten in de stofschijf te veroorzaken, zouden volgens de onderzoekers – onder meer door toedoen van de zwaartekracht – meer verspreid om de ster moeten draaien.

Over HL Tauri

Het HL Tauri-systeem is minder dan een miljoen jaar oud en heeft een straal van ongeveer 17,9 miljard kilometer. Het systeem bevindt zich op 450 lichtjaar van de aarde.

Net als Pluto en Neptunus
Wetenschappers van de University of Toronto nemen die bezwaren nu weg. Ze stellen dat de gaatjes ver genoeg van elkaar verwijderd zijn om botsingen te voorkomen. Volgens de onderzoekers ontstaan er geen botsingen, omdat de planeten een omlooptijd hebben die ervoor zorgt dat ze elkaar elke keer net mislopen. Het is vergelijkbaar met de situatie van Pluto en Neptunus: hoewel hun banen elkaar kruisen, weten ze een botsing al miljarden jaren te voorkomen, simpelweg doordat de banen zich kruisen op een moment dat de twee ver van elkaar verwijderd zijn.

Volgens de onderzoekers is het tevens heel natuurlijk dat het jonge HL Tauri-systeem zich zo georganiseerd heeft. En voor nu is het systeem stabiel. Maar het is onwaarschijnlijk dat dat zo blijft. Over een periode van miljarden jaren zal het waarschijnlijk heel anders worden. De planeten zullen zich verspreiden: sommigen zullen uit het systeem gezet worden, terwijl anderen – net als andere planeten rond oudere sterren – een meer elliptische baan aan zullen nemen. Wellicht zet het je aan het denken: is dat ons zonnestelsel ook overkomen? Nee, ons zonnestelsel heeft zo’n dramatische verspreiding van de planeten niet doorgemaakt. Grote vraag is of dat ons zonnestelsel bijzonder maakt of dat het juist bijzonder is wanneer planeten in een planetair stelsel zich wel op tamelijk dramatische wijze verspreiden.

Bronmateriaal

"U of T astrophysicists offer proof this famous image shows planets forming" - UToronto.ca
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door ALMA (ESO / NAOJ / NRAO).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd