Gravitatielens onthult leeftijd van het heelal

Hoe oud is het heelal? Deze eeuwenoude vraag is tot nu toe bepaald door te kijken naar verre supernova-explosies en door de kosmische achtergrondstraling te meten. Wetenschappers zijn er nu in geslaagd om de leeftijd te bepalen door te kijken naar een zogenaamde gravitatielens.

Een gravitatielens is een sterrenstelsel dat met zijn zwaartekracht het licht van een verder gelegen sterrenstelsel afbuigt. Een voorbeeld van een gravitatielens op aarde is de voet van een wijnglas. Steek een lucifer aan, kijk door de voet van de wijnglas en u ziet meerdere lichtjes.

In het geval van een gravitatielens in de ruimte is een achtergrondstelsel vier keer te zien. Sterrenstelsel B1608+656 fungeert als gravitatielens. Omdat wetenschappers het stelsel al zo’n tien jaar onderzoeken, is de materieverdeling in het voorgrondstelsel goed in kaart gebracht. Hierdoor kunnen wetenschappers precies nagaan hoe het licht van een achtergrondstelsel reist.

Het meten is overigens een moeilijke taak. “De verkeersdrukte in een grote stad is te vergelijken met de massaverdeling in een zogenaamd lenssterrenstelsel”, legt fysicus Phil Marshall uit. “Wie een langere route neemt, komt soms eerder aan. Dit betekent dat de kortere route zo nu en dan langzamer is.” Omdat de materieverdeling bekend is, zijn wetenschappers beter in staat om de snelle, langzame, korte en lange routes te controleren.

Uit de nauwkeurige berekeningen blijkt dat het heelal 13,75 miljard jaar oud is. Dit komt overeen met eerdere berekeningen aan de hand van supernova-explosies en de kosmische achtergrondstraling. Toen kwamen wetenschappers op een leeftijd van 13,7 miljard jaar.

Hieronder een interessant filmpje hoe de gravitatielens werkt.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd