Grote hete ster in Melkweg ontploft binnen 1500 jaar

ster

Een grote hete ster in onze Melkweg zal binnen nu en 1500 jaar ontploffen. Dit concluderen astronoom Frank Tramper en zijn collega’s. Het onderzoeksteam analyseerde zes bijzondere sterren, die op het punt staan om te exploderen. Toch is er voor de mensheid geen reden tot zorgen. De ontploffing van de ster zal namelijk geen gevolgen hebben voor leven op aarde.

De resultaten van het onderzoek worden binnenkort gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Astronomy & Astrophysics.

De desbetreffende ster - WR 142 - maakt onderdeel uit van het cluster Berkeley 87.  Dit cluster is 15.000 lichtjaar van de aarde verwijderd.
De desbetreffende ster – WR 142 – maakt onderdeel uit van het cluster Berkeley 87. Dit cluster is 15.000 lichtjaar van de aarde verwijderd.
Is 1500 jaar lang? Voor mensen wel, aangezien velen van ons niet langer leven dan 80 jaar. Voor astronomische begrippen is 1500 jaar extreem snel. Zo heeft onze zon een totale levensduur van tien miljard jaar (waarvan 4,5 miljard jaar al zijn verstreken), terwijl er ook sterren zijn die honderd miljard jaar oud kunnen worden. Gemiddeld ontploft er iedere vijftig jaar één ster in de Melkweg.

Het is erg interessant om een supernova-explosie in ons eigen sterrenstelsel te spotten. “Elke paar dagen hebben we de kans om een supernova buiten ons sterrenstelsel te zien ontstaan,” vertelt onderzoeker Scott Adams van de universiteit van Ohio, die geen deel uitmaakte van het onderzoeksteam. “Maar je kunt daar maar beperkt iets van leren, terwijl een supernova in ons eigen sterrenstelsel ons zoveel meer kan laten zien. Onze neutrinodetectoren en detectoren die zwaartekrachtsgolven opmerken zijn slechts gevoelig genoeg om metingen in ons eigen sterrenstelsel te verrichten en daar vindt slechts één of twee keer per eeuw een supernova plaats.”

Onvoorspelbare WO-sterren
Het is lastig om te voorspellen welke sterren op het punt staan hun leven te beëindigen. Het is dus fantastisch dat de Amsterdamse astronoom Tramper en zijn collega’s er in zijn geslaagd om een nauwkeurige schatting te maken van de te verwachte tijd van overlijden van een zogenoemde WO-ster. WO-sterren bevatten geen waterstof, maar wel veel helium, koolstof en zuurstof. De sterren zijn op jonge leeftijd meer dan veertig keer zo zwaar als onze zon, maar verliezen op latere leeftijd veel materie vanwege sterrenwinden.

“Omdat deze sterren zo zeldzaam zijn, waren hun eigenschappen tot nu toe niet goed bekend”, zegt onderzoeker Frank Tramper van de Universiteit van Amsterdam. “We hebben ze nu voor het eerst als groep geanalyseerd.”

Met behulp van atmosfeermodellen bepaalden de onderzoekers de belangrijkste eigenschappen van de zes WO-sterren. Zo ontdekten ze dat het oppervlak van de sterren heel heet is. De oppervlaktetemperatuur van iedere ster ligt tussen de 150.000 en de 210.000 graden Celsius. Onze zon heeft slechts een temperatuur van 6.500 graden Celsius.

1604

Voor zover bekend namen mensen in 1604 voor de laatste keer een supernova in onze Melkweg met het blote oog waar. De kans dat dat scenario zich de komende vijftig jaar herhaalt, is ergens tussen de twintig en vijftig procent, afhankelijk van uw locatie op aarde. Zo hebben mensen op het zuidelijk halfrond – met een beter zicht op de nachthemel – een grotere kans om een supernova te zien dan mensen op het noordelijk halfrond.

Deze galactische bommen zijn al ontploft
“We kunnen nu voorspellen wanneer de sterren al hun brandstof hebben opgebruikt en zullen ontploffen”, beweert co-auteur Samayra Straal, promovenda aan de Universiteit van Amsterdam. “De eerste van de zes gaat binnen 1500 jaar af, de tweede over 2000 jaar en de laatste over ongeveer 17.000 jaar.”

Een grappig feitje is dat de zes sterren in werkelijkheid al zijn ontploft. Maar omdat de afstand tot deze sterren heel groot is, heeft het licht van de explosies de aarde niet bereikt. De ster die over 1500 jaar het loodje legt, is namelijk 15.000 lichtjaar van onze planeet verwijderd. In werkelijkheid is de ster al 13.500 jaar geleden geëxplodeerd.

Krijgen wij de ontploffing te zien?
“Onze kennis van de laatste fasen van WO-sterren is nog steeds beperkt. Het zou kunnen dat de klap eerder komt dan verwacht,” vertelt co-auteur Alex de Koter, “Er is dan ook een kleine kans dat we de eerste ontploffing zien binnen het tijdsbestek van een mensenleven. De ontploffing echt zien, dat zou geweldig zijn!”

Eén van de bekendste supernova's is 1987a. Deze supernova, die in 1987 verscheen, was de eerste in 383 jaar die met het blote oog waarneembaar was. De explosie vond echter niet plaats in onze Melkweg, maar in de Grote Magelhaense Wolk. Dit is een driedimensionale reconstructie van de centrale delen van het uitgestoten materiaal.
Eén van de bekendste supernova’s is 1987a. Deze supernova, die in 1987 verscheen, was de eerste in 383 jaar die met het blote oog waarneembaar was. De explosie vond echter niet plaats in onze Melkweg, maar in de Grote Magelhaense Wolk. Dit is een driedimensionale reconstructie van de centrale delen van het uitgestoten materiaal.

Zware sterren zoals deze zijn verantwoordelijk voor de hoofdproductie van zuurstof en veel andere elementen in het heelal. “Mens, dier en plant zijn opgebouwd uit de atomen die ooit in dit soort sterren zijn gemaakt”, zegt auteur Selma de Mink van de universiteit van Amsterdam. “Dat is een van de redenen waarom we zo ontzettend graag supernova-explosies willen begrijpen. Waarnemingen van dit soort sterren leren ons in ieder geval meer over hoe zulke sterren er in hun laatste dagen uitzien.”

X-shooter-spectograaf
De astronomen hebben de X-shooter-spectograaf gebruikt. Dit instrument is ontworpen en gebouwd in Nederland en is gekoppeld aan de Very Large Telescope in Chili.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd