Eén van nadelen van ons in toenemende mate digitale leven is een bepaalde mate van afstandelijkheid. Natuurlijk kunnen we, bijvoorbeeld via email, onze emoties laten zien, bijvoorbeeld met een smiley of ZO: IK SCHREEUW NU. Maar iemand digitaal aanraken, dat gaat niet. Tenminste: nog niet. Wetenschappers werken er namelijk hard aan!
Iemand ‘digitaal aanraken’: waarom zouden we dat ook eigenlijk willen? Maar er zit meer in een aanraking dan u denkt! Een aanraking is één van de meest menselijke manieren van communiceren. Er gaat iets persoonlijks vanuit en ook iets ‘intiems’. Aanraking is van groot belang in sociale interacties, bij kinderen maar ook in het latere leven voor het vormen van emotionele (affectieve) banden met anderen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat een serveerster die de arm van de klant aanraakt, een grotere kans heeft op een fooi.
Fysiek aanraken
Onderzoekers zijn bezig om te onderzoeken hoe we iemand digitaal (maar toch fysiek) kunnen aanraken, om communicatie op afstand ‘dichterbij’ te brengen. Als onderdeel van het COMMIT programma (15 ICT-onderzoeksprojecten in de breedte van ICT) zijn Gijs Huisman (PhD kandidaat van Universiteit Twente) en Aduen Darriba Frederiks (onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam) bezig met onderzoek en ontwikkeling van de TaSST, een apparaat dat menselijke aanraking simuleert en deze over kan brengen naar een ander, waar dan ook ter wereld.
Hoe digitaliseert u een aanraking?
Bij het digitaliseren van boeken zullen de meeste mensen wel een beeld hebben maar hoe digitaliseert u een aanraking? Er zijn in het huidige TaSST-prototype drie componenten: gevoelige sensoren (van geleidende wol) die de aanraking registreren, vibratiemotors (die je o.a. ook in smartphones vindt) die de aanraking kunnen simuleren en een besturingsunit. Door motoren en sensoren in een ‘grid’ van 3 x 4 te plaatsen (iedere vakje is 40×40 mm) ontstaat een grote oppervlakte die wordt gebruikt voor zowel het zenden als ontvangen van de aanraking.
Hoe werkt het precies?
U doet de TaSST om uw onderarm (zoals in de afbeelding hierboven). Als u op de TaSST drukt, tikt of aait wordt de duur, impact en oppervlakte geregistreerd. Dit alles wordt omgezet in een signaal (om preciezer te zijn een patroon) en wordt overgezonden naar de ontvanger. Zijn of haar TaSST ontvangt het signaal en zal een of meerdere vibratiemotoren een bepaalde tijd, met een bepaalde snelheid laten lopen. Hierdoor wordt de specifieke aanraking gesimuleerd. We noemen dit gemedieerde aanraking.
Trappen we daar in?
Dit klinkt misschien vreemd. Iedereen kijkt daar toch doorheen en ziet wat het is: wat sensoren en motortjes. Maar onze hersenen zijn flexibel en werken soms op onverwachte manieren. Neem bijvoorbeeld de ‘virtual agents’ op het internet. Mensen schrijven menselijke karakteristieken aan een virtual agent toe, ze vinden hem of haar ‘aardig’ of ‘behulpzaam’. Met aanraking werkt dit op een vergelijkbare manier. Gijs Huisman legt uit: “Het onderzoek richt zich niet zozeer op het ontwikkelen van technologie die aanraking op afstand mogelijk maakt, maar meer op hoe aanraking op afstand gepercipieerd wordt door de gebruiker. Binnen het onderzoek kijken we onder andere naar wat voor effecten gemedieerde aanraking heeft op iemands emotionele toestand en in hoeverre gemedieerde aanraking een rol speelt bij gevoelens ten opzichte van degene die je ‘digitaal’ aanraakt. Om dit te bewerkstelligen moeten specifieke interfaces ontwikkeld worden, aangezien die niet kant-en-klaar leverbaar zijn. Maar we beschouwen deze interfaces meer als ‘gereedschap’ voor het onderzoeken van gemedieerde aanraking.”
Verbeteringen
De ontwikkeling van technologie voor aanraking op afstand gaat hand-in-hand samen met het onderzoek naar de effecten. Zo wordt ook de TaSST ‘mouw’ continue verbeterd, zo vertelt Huisman: “De TaSST werkt momenteel door de weerstand van de geleidende wol in de compartimenten te meten. Deze weerstand verandert op het moment dat de compartimenten worden ingedrukt en fungeren zodoende als een druksensor. In toekomstige versies van de TaSST willen we kijken of we capacitieve sensing kunnen gebruiken (gebruik van elektrische lading, zoals ook bij touchscreens) om ook zeer gevoelige aanrakingen te kunnen meten. Daarnaast onderzoeken we mogelijkheden om andere manieren (actuatoren) te vinden om de aanraken te simuleren dan de huidige vibratiemotoren. We denken bevoorbeeld aan het gebruik van Nitinol muscle wires (metalen draden die kunnen krimpen en weer uitzetten) om het mogelijk te maken iemand te ‘knijpen’ via de TaSST. Ook het gebruik van Peltier-elementen (een elektrische warmtepomp) om warmte van een aanraking te simuleren behoort tot de mogelijkheden.”
De onderzoekers hopen deze technologie uiteindelijk op verschillende gebieden toe te kunnen passen. Zo blikt Huisman vooruit: “Wat we in het algemeen trachten te doen binnen dit onderzoek is communicatie op afstand dichterbij face-to-face communicatie brengen. We hopen hierdoor inzicht te krijgen in de rol die gemedieerde aanraking zou kunnen spelen in communicatie op afstand (bijv.
Skype), toepassingen voor e-health (bijv. ouderenzorg), alsmede entertainment- en gaming-toepassingen (bijvoorbeeld aangeraakt kunnen worden door spelkarakters).” Het onderzoek en de ontwikkeling van de TaSST is nog in volle gang (er wordt een tweede prototype ontwikkeld) maar het klinkt veelbelovend en de prototypes werken goed.
