De beroemde roodkleurige storm op de gasreus kan mogelijk verklaren waarom de atmosfeer van Jupiter – ondanks dat de planeet ver van de zon verwijderd is – zo warm is.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat het bovenste deel van de atmosfeer van de aarde ongeveer net zo warm is als het bovenste deel van de atmosfeer van Jupiter. En dat is vreemd. Want onze atmosfeer en die van Jupiter worden verwarmd door de zon, maar Jupiter staat wel vijf keer verder van de zon verwijderd dan onze planeet. Het suggereert dat de zon niet de enige warmtebron is voor de atmosfeer van Jupiter. Maar wat zorgt er dan nog meer voor dat de atmosfeer van de gasreus opwarmt?
Temperaturen meten op Jupiter
Een nieuw onderzoek schept meer duidelijkheid. Onderzoekers brachten de temperatuur hoog boven de wolken van Jupiter vast met behulp van een telescoop op aarde. Door het onzichtbare infraroodlicht honderden kilometers boven de gasreus te bestuderen, ontdekten de onderzoekers dat de temperaturen in de omgeving van de Grote Rode Vlek veel hoger lagen. “We zagen bijna direct dat onze maximumtemperaturen op grote hoogte zich boven de Grote Rode Vlek bevonden: toeval of een belangrijke aanwijzing?” vertelt onderzoeker James O’Donoghue.
Botsende golven
O’Donoghue en collega’s concluderen dat de storm in de Grote Rode Vlek twee soorten golven produceert. Die golven komen met elkaar in botsing en verwarmen de atmosfeer. “De extreem hoge temperaturen die we boven de storm geobserveerd hebben, getuigen van deze energietransfer,” stelt O’Donoghue. “Dit vertelt ons dat een planeet-brede opwarming een plausibele verklaring is voor het feit dat de temperaturen in de hogere delen van de atmosfeer honderden graden hoger liggen dan door zonlicht alleen verklaard kan worden.” Hetzelfde effect is al gespot boven de Andes op aarde en onderzoekers sluiten niet uit dat het op meer plekken in en buiten het zonnestelsel een rol speelt.
De Grote Rode Vlek spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding. De vlek werd in de zeventiende eeuw ontdekt en is ongeveer twee tot drie keer zo groot als de aarde. Wetenschappers hopen op korte termijn meer over de vlek te weten te komen. En wel dankzij de onlangs bij Jupiter gearriveerde ruimtesonde Juno. Deze zal onder de wolken van Jupiter gaan gluren en onder meer onthullen hoe de Grote Rode Vlek in elkaar steekt.
