Wetenschappers hebben berekend hoeveel haaien er jaarlijks ongeveer door toedoen van de visserij en jacht de dood vinden. Ze komen uit op 100 miljoen: dat betekent dat de gemiddelde haai een kans van 1 op 15 heeft om komend jaar het loodje te leggen.
Dat schrijven de onderzoekers in het blad Marine Policy. De resultaten zijn verontrustend, zo benadrukt onderzoeker Boris Worm, van Dalhousie University. “Haaien bestaan al zeker 400 miljoen jaar en zijn één van de oudste gewervelde dieren op de planeet. Deze roofdieren ervaren nu echter zulke afnames in hun aantallen dat dat wereldwijd reden is tot zorg.” “Het verlies van haaien kan het bredere ecosysteem aantasten,” weet onderzoeker Mike Heithaus. “Toen we met tijgerhaaien werkten, hebben we gezien dat het ecosysteem trapsgewijs verandert als er niet genoeg van deze roofdieren zijn.” Die veranderingen druppelen heel ver in het ecosysteem door: soms zelfs tot het niveau van de planten in zee.
Ruwe schatting
De onderzoekers benadrukken dat het lastig is om vast te stellen hoeveel haaien jaarlijks de dood vinden. Jagers en vissers zijn namelijk niet geneigd om aantallen aan de grote klok te hangen. De schatting is dan ook gebaseerd op beschikbare informatie over dode haaien en een zorgvuldig berekende schatting van het aantal haaien dat illegaal gevangen wordt. De 100 miljoen dode haaien per jaar is dan ook een ruwe schatting: het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk ergens tussen de 63 en 273 miljoen.
Oorzaken
Dat het aantal haaien wereldwijd afneemt, heeft meerdere redenen. De belangrijkste is dat er wereldwijd steeds meer op haaien wordt gejaagd. “Onze analyse laat zien dat ongeveer één op de vijftien haaien jaarlijks door de jacht gedood wordt.” Dit voornamelijk vanwege hun vinnen die veel geld opleveren. “De vraag naar vinnen neemt alleen maar toe en haaien zijn daarmee kwetsbaarder dan ooit.” Daar komt nog eens bij dat haaien langzaam groeien en zich langzaam voortplanten. Hoge sterftecijfers zijn dus niet zo gemakkelijk te compenseren door geboortecijfers. “Haaien zijn vergelijkbaar met walvissen en mensen als het gaat om volwassen worden,” stelt Worm. “Ze worden pas laat geslachtsrijp en hebben dan slechts een paar jongen. Daarom kunnen ze er ook niet veel extra doden bijhebben.”
Natuurlijk worden er wereldwijd wel maatregelen genomen om haaien te beschermen, maar die maatregelen gaan niet ver genoeg, zo stellen de onderzoekers. Bovendien worden de opgelegde regels ook lang niet overal even goed nageleefd. “Meer landen moeten investeren in een duurzaam management van de jacht op haaien,” stelt onderzoeker Samuel Gruber. “Dat betekent: het introduceren van quota, regels als het gaat om de handel (in haaien, red.) en andere beschermende maatregelen voor de meest kwetsbare soorten en de soorten die zich over internationale grenzen bewegen.”
