Maak kennis met NASA’s nieuwste exoplanetenjager: TESS!

In 2017 krijgt de jacht op (leefbare) exoplaneten een nieuwe impuls. Dan kiest namelijk de Transiting Exoplanet Survey Satellite (kortweg: TESS) het luchtruim. Een missie waar we een hoop van mogen verwachten!

Nog een planetenjager, is dat nu werkelijk nodig? Misschien schiet die vraag wel door je hoofd heen. Want TESS is zeker niet de eerste ruimtesonde die op zoek gaat naar planeten buiten ons zonnestelsel. Alleen ruimtetelescoop Kepler heeft inmiddels al bijna 1000 planeten ontdekt waarvan het bestaan bevestigd is en nog eens meer dan 4000 kandidaat-planeten.

Heldere sterren
Toch is TESS allesbehalve een overbodige luxe. De telescoop – die overigens dezelfde methodiek gebruikt als Kepler – richt zich op sterren die dertig tot honderd keer helderder zijn dan de sterren die Kepler bestudeert. Bovendien zal TESS zich richten op sterren die relatief dicht bij onze zon in de buurt staan. “Over slechts een paar jaar tijd zijn we in staat om naar sterren te wijzen die duidelijk zichtbaar zijn aan de nachthemel en te weten welke van deze sterren aardachtige werelden bezitten,” legt onderzoeker Justin Crepp uit. Een logisch gevolg van het feit dat heldere en dichtstbijzijnde sterren bestudeerd worden, is dat het gemakkelijker moet zijn om tijdens vervolgwaarnemingen (met andere telescopen) meer over de planeten die TESS rond die sterren aantreft, te weten te komen. Het deel van de ruimte dat TESS uit gaat pluizen is bovendien zo’n 400 keer groter dan het deel van de ruimte dat door Kepler is bestudeerd.

“Over slechts een paar jaar tijd zijn we in staat om naar sterren te wijzen die duidelijk zichtbaar zijn aan de nachthemel en te weten welke van deze sterren aardachtige werelden bezitten”

De werkwijze
Zoals gezegd werkt TESS op vergelijkbare wijze als de ruimtetelescoop Kepler. Beide telescopen houden de ogen gedurende langere tijd op sterren gericht in de hoop een tijdelijke afname in de helderheid van die sterren te zien. Wanneer die afname met enige regelmaat optreedt, kan dat een teken zijn dat er iets rond die ster cirkelt (dat het licht van die ster met regelmaat deels blokkeert). Het is de bedoeling dat TESS over een periode van twee jaar zeker 500.000 nabije sterren gaat bestuderen. De sonde is in principe in staat om de meest uiteenlopende typen planeten (van planeten ter grootte tot de aarde tot gasgiganten) rond de meest uiteenlopende typen sterren, te identificeren. Het is echter de bedoeling dat de sonde met name aardes en superaardes op gaat sporen.

Wat moet TESS vinden?
NASA heeft hoge verwachtingen van de ruimtesonde. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie hoopt dat deze zeker 3000 kandidaat-planeten gaat vinden, waaronder ongeveer 500 planeten die net zo groot zijn als de aarde en superaardes met een straal kleiner dan twee keer de straal van de aarde. “De erfenis van TESS is een overzicht van de dichtstbijzijnde en helderste sterren waar exoplaneten omheen cirkelen,” zo stelt NASA. “Daaronder bevinden zich de meest ideale doelwitten voor gedetailleerd onderzoek in de komende decennia.”

James Webb
Want het werk van TESS staat niet op zichzelf. TESS zoekt naar de meest interessante dichtbijzijnde planeten die de ruimtetelescoop James Webb – die in 2018 gelanceerd zal worden – vervolgens in de jaren erna aan een grondig onderzoek kan onderwerpen. James Webb is de krachtigste ruimtetelescoop die ooit gebouwd is en moet onder meer de atmosfeer van exoplaneten gaan bestuderen. Onderzoekers hopen uiteindelijk met James Webb de ultieme ontdekking te doen: op een exoplaneet de ingrediënten voor leven (waaronder water) vinden. Of beter nog: sporen van leven ontdekken. Het werk van TESS kan zomaar eens de opmaat voor deze grote ontdekkingen blijken te zijn. Dat is op zichzelf al een goede reden om de missie nauwlettend in de gaten te houden.

Een schematische tekening van TESS. Het is de bedoeling dat de satelliet in 2017 klaar is voor lancering. Die lancering moet in de herfst van dat jaar plaatsvinden. Afbeelding: NASA.
Een schematische tekening van TESS. Het is de bedoeling dat de satelliet in 2017 klaar is voor lancering. Die lancering moet in de herfst van dat jaar plaatsvinden. Afbeelding: NASA.

Ruimtetelescoop Kepler heeft ons al regelmatig verbaasd doen staan. Dit jaar nog ontdekte de ruimtelescoop een planeet waarvan astronomen dachten dat deze niet kon bestaan: de mega-aarde, zeventien keer zwaarder dan onze eigen planeet. Van TESS mogen we wellicht hetzelfde verwachten: ontdekkingen waarvan we steil achterover slaan. Want als één ding zo middenin de jacht op exoplaneten wel duidelijk is geworden, is het dat we nog verrassend weinig van de planeten buiten ons zonnestelsel afweten.

Bronmateriaal

"Transiting Exoplanet Survey Satellite" - NASA.gov
"TESS - Transiting Exoplanet Survey Satellite" - NASA.gov
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd