“Mensen zijn veel te kwetsbaar voor teleportatie”

In sciencefictionfilms is het de gewoonste zaak van de wereld: teleportatie. En ook in de echte wereld wordt er al volop geteleporteerd. Maar wie net als Captain Kirk wel eens van de ene naar de andere planeet overgestraald wil worden, komt bedrogen uit. Wij mensen zijn te groot. Te ingewikkeld. En te kwetsbaar.

Schrijvers van sciencefictionboeken en -films doen maar wat graag een beroep op de teleportatie. Sterker nog: het begrip ‘teleportatie’ is zelfs afkomstig uit de sciencefiction, zo vertelt Carlo Beenakker, hoogleraar theoretische natuurkunde aan de universiteit van Leiden, aan Scientias.nl. “In Star Trek gebeurt het volop: het ruimteschip cirkelt dan om een planeet, het landen op die planeet is lastig en dus worden de mensen naar beneden gestraald. Wat er in feite gebeurt, is dat materie omgezet wordt naar straling en die straling wordt op de plek van bestemming vervolgens weer omgezet naar materie.”

“We kunnen deeltjes reeds van de ene naar de andere plaats versturen zonder dat we ze verplaatsen”

Deeltjes
Het is toekomstmuziek: iets wat echt in de sciencefiction thuishoort. “Maar iets daarvan bestaat wel,” stelt Beenakker. “Op het niveau van deeltjes. We kunnen deeltjes van de ene naar de andere plaats versturen, zonder dat we ze verplaatsen.”

Vooruitgang
De afgelopen jaren is er op dat gebied veel vooruitgang geboekt. Inmiddels kunnen onderzoekers lichtdeeltjes over een afstand van meer dan 140 kilometer teleporteren. En ook atomen worden – weliswaar over een kleinere afstand – reeds geteleporteerd. “Atomen: dat is echte materie en komt wat dat betreft al een beetje in de buurt van Star Trek.”

WIST U DAT…

…studenten van de universiteit van Leicester onlangs berekenen dat teleportatie van mensen – als het al mogelijk zou zijn – heel lang zou duren? U zou er al snel zo’n vijf biljard jaar voor moeten uittrekken!

Veilig
Toch hebben wetenschappers niet direct de ambitie om het werk van Scotty te evenaren. De praktische toepassingen van hun onderzoek liggen op een heel ander vlak. “Versleuteling van gegevens, bijvoorbeeld. Bij teleportatie verdwijnt informatie op plek A en duikt op plek B weer op. Daartussen is er niets. Informatie kan dus niet onderschept worden en daarmee is het de ultieme manier om gevoelige informatie te versturen.” En dat gebeurt ook al. “Siemens maakt al apparaten die we daarvoor kunnen gebruiken en ik las zojuist dat er gewerkt wordt aan mobiele telefoons die dat ook kunnen.”

Centrale rol
Het lijkt er dan ook op dat teleportatie op korte termijn al een centrale plaats in het leven van sommige mensen gaat innemen. “Teleportatie kan reeds gebruikt worden voor bepaalde specialistische zaken,” bevestigt Beenakker. Ondertussen blijven wetenschappers aan de teleportatie knutselen. “Aan de ene kant willen ze de afstand waarover geteleporteerd wordt, vergroten.” Zo wordt er al nagedacht over teleporteren in de ruimte. “Anderzijds willen ze ook de hoeveelheid informatie die geteleporteerd wordt, vergroten.”

“Teleportatie is de ultieme kankermachine”

Geen gek idee?
Ervan uitgaande dat er op beide gebieden vooruitgang wordt geboekt, lijkt het over grote afstanden teleporteren van grotere objecten of organismen niet eens zo’n gek idee. Maar Beenakker helpt ons al snel uit de droom. “Er zijn een paar fundamentele problemen die het mijns inziens onmogelijk maken om mensen te teleporteren.” Het belangrijkste probleem? “Wij mensen zijn heel kwetsbaar.” Als voorbeeld haalt Beenakker het röntgenonderzoek erbij. “Soms gaat er tijdens een röntgenonderzoek iets mis en wordt een heel klein stukje DNA van mensen aangetast.” Eén zo’n klein foutje heeft grote gevolgen. “Dat kan leiden tot kanker.” Bij teleportatie moet informatie aan het eind van het traject worden uitgelezen. Als daarbij kleine foutjes gemaakt worden, kan dat al grote gevolgen hebben. “Als je het zo bekijkt, is teleportatie de ultieme kankermachine.”

En dan zijn er ook nog de filosofische hindernissen. Bij teleportatie wordt de informatie die materie bevat, overgeseind. Als we vanuit de fysica naar de mens kijken, zien we een organisme dat uit miljarden miljarden atomen bestaat. In theorie kunnen we de informatie die al die atomen stuk voor stuk bevatten, overseinen. Maar kunnen we uit al die stukjes informatie op de eindbestemming weer dezelfde mens ‘bouwen’? In andere woorden: is een mens niet meer dan de atomen waaruit hij bestaat? Vragen genoeg dus. Maar voorlopig hoeven we daar nog geen antwoorden op te vinden. “Men begint nu pas na te denken over het teleporteren van bacteriën. Dat zou een mijlpaal zijn, maar ik denk niet dat wij dat nog gaan meemaken.”

Meer weten over teleporteren? Tijdens de Nacht van Kunst en Kennis, op zaterdag 14 september, in Leiden, vertelt Beenakker er nog veel meer over. En hij is niet alleen. Op negen locaties in de stad zijn in totaal 100 acts, experimenten en optredens te zien.

Bronmateriaal

Interview met Carlo Beenakker.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd