Het wordt tijd dat we afrekenen met het idee dat wij slimmer zijn dan dieren, zo stellen onderzoekers van de universiteit van Adelaide. We zijn niet slimmer (sterker nog: er zijn dieren die cognitieve vaardigheden hebben die onze pet te boven gaan). We zijn anders.
Het idee dat wij slimmer zijn dan dieren is al zo’n 10.000 jaar oud. In die tijd begonnen mensen landbouw te bedrijven en dieren te domesticeren. Ook ontstonden er georganiseerde religies die de mens boven alle andere schepselen stelden. “De overtuiging dat mensen cognitief gezien superieur waren, kwam verankerd te zitten in de filosofie en wetenschap,” stelt onderzoeker Arthur Saniotis. “Zelfs Aristoteles, mogelijk de meest invloedrijke denker stelde dat mensen superieur waren vanwege het feit dat ze konden redeneren.”
Cognitieve gaven
Maar anno 2013 weten we toch wel beter? “De wetenschap vertelt ons dat dieren cognitieve gaven kunnen hebben die superieur zijn aan die van mensen.” En toch lijken we het idee van de superieure mens maar niet los te kunnen laten. Het is allemaal het resultaat van één groot misverstand, denkt onderzoeker Maciej Henneberg. “Het feit dat zij ons mogelijk niet begrijpen, terwijl wij hen niet begrijpen, betekent niet dat onze ‘intelligenties’ van een ander niveau zijn, ze zijn gewoon anders. Wanneer een buitenlander met ons probeert te communiceren met een imperfect, gebroken versie van onze taal dan hebben we de indruk dat deze buitenlander niet heel intelligent is. Maar de realiteit is heel anders.”
Geluiden en geuren
“Dieren hebben verschillende soorten intelligentie die door onze fixatie op taal en technologie door ons ondergewaardeerd worden. Daaronder vallen onder meer hun sociale en kinesthetisch intelligentie. Sommige dieren, zoals gibbons, kunnen een groot aantal gevarieerde geluiden produceren: meer dan twintig verschillende geluiden met duidelijk verschillende betekenissen die deze primaten in staat stellen om dwars door het woud heen te communiceren. Veel viervoetigen laten complexe geuren achter in hun omgeving. Mensen, met hun beperkte reukvermogen, kunnen de complexiteit van de boodschappen in die geuren niet eens bevatten.”
Wie met eigen ogen wil zien hoe slim dieren werkelijk zijn, hoeft daarvoor niet ver van huis. Onze eigen huisdieren demonstreren hun intelligentie maar al te vaak. “Ze kunnen hun eisen communiceren en ons dingen laten doen die zij gedaan willen hebben. De dierenwereld is veel complexer dan we denken.”
