Moeder en tv bepalen lichaamsbeeld van kinderen

Hoeveel een kind eet en welk beeld het heeft van zijn of haar eigen lichaam wordt het sterkst bepaald door de televisie en moederlief. Dat blijkt uit een studie van Doeschka Anschutz. Moeders zijn rolmodellen en als zij zelf lijnen, is de kans groot dat kinderen dat gedrag overnemen. Clips en soaps maken ook een verlangen naar een slanker lichaam los.

Als moeders zelf lijnen, nemen kinderen dat snel over. Maar als moeders hun kinderen daartoe aanmoedigen, wordt niet alleen het gedrag overgenomen, maar ook de gedachte erachter. Het kind is dan ontevredener met zijn of haar eigen lichaam. Die resultaten gelden zowel voor jongens als meisjes. Oudere kinderen (negen tot tien) zijn er echter wel vatbaarder voor dan jongere kinderen (zeven tot acht).

Tv-programma
Ook tv-programma’s bleken een grote invloed te hebben. Natuurlijk heeft lang niet elk programma een even grote invloed. Pas als programma’s echt om slanke mensen draaiden, was die invloed op het lichaamsbeeld groot. Kinderen die zich al bezighielden met lijnen, werden sterker beïnvloed dan kinderen die dat nog niet deden.

Soaps
Opvallend genoeg zijn het juist de jongere meisjes (zeven tot negen) die beïnvloed worden door de slanke mensen in soaps en muziekprogramma’s. Zij hebben een grotere behoefte om dun te zijn dan kinderen die naar neutrale programma’s (het Jeugdjournaal bijvoorbeeld) kijken. Oudere kinderen worden weer meer beïnvloed door programma’s als Holland’s Next Top Model. “Dat betekent dat ouders kinderen niet te veel naar dergelijke programma’s voor volwassenen moeten laten kijken,” meent Anschutz. “Dat werkt negatief.”

Reclame
Anschutz keek ook naar de invloed die snoep- en eetreclames op kinderen hebben. Die resultaten zijn verrassend. Kinderen die door moeder aangemoedigd werden om minder te eten, aten juist meer als ze een reclame met eten zagen. Zeker als er light-producten werden aangeprezen. De kinderen die niet gepusht werden, aten juist minder als ze zo’n reclame zagen. “Te zeer de nadruk leggen op minder snacken kan dus averechts werken. Verder kunnen reclames voor light-producten juist het idee geven dat eten is toegestaan, omdat deze light-versies bijdragen aan een mager dieet, waardoor deze kinderen nog meer gaan snacken.”

Snoepjes
Reclames waarin snoep en snacks centraal staan, hebben een grotere invloed op jongens dan op meisjes. “Ze (de jongens, red.) zijn impulsiever dan meisjes, hebben minder zelfcontrole. Meisjes zijn vaak op heel jonge leeftijd al met lijnen bezig en weten dat het niet goed is om snacks te eten als je niet dik wilt worden.” Opvallend genoeg werkt het bij volwassenen precies andersom. Vrouwen eten meer als ze voedsel op de beeldbuis voorbij zien komen en mannen nuttigen juist weer meer tijdens reclames die niet over eten gaan.

Uit het onderzoek van Anschutz blijkt ook dat kinderen zich op extreem jonge leeftijd al met hun lichaamsbeeld bezig kunnen houden. De onderzoeker liet meisjes van zes tot acht jaar naar een filmpje kijken waarin de hoofdrolspeler zeer slank was. De meisjes die vatbaar waren voor het schoonheidsideaal (omdat hun moeder lijnt of de nadruk legde op het lichaam) hielden een beter gevoel aan het filmpje over. Zij hebben dus al een onrealistisch beeld van hoe een lichaam eruit moet zien. “Dat kan op lange termijn slecht uitpakken. Ze vormen dus een risicogroep. Opvoeders en scholen moeten kinderen bewust maken van het onrealistische van dat ideaalbeeld.”