Wanneer muizen en ratten een mannelijke wetenschapper zien, schieten ze letterlijk in de stress. Het suggereert dat het geslacht van wetenschappers soms invloed heeft op onderzoeksresultaten.
Dat hebben onderzoekers van McGill University ontdekt. De aanwezigheid van een man zorgt ervoor dat muizen en ratten ongeveer net zo gestrest raken als wanneer ze een kwartier in een buis zitten opgesloten of drie minuten op rij moeten zwemmen. “Wetenschappers fluisteren elkaar tijdens conferenties toe dat hun knaagdieren in het lab zich bewust lijken te zijn van hun aanwezigheid en dat dat de resultaten van hun experimenten wellicht beïnvloedt, maar dit is tot nu nog nooit direct aangetoond,” vertelt onderzoeker Jeffrey Mogil.
Geur
Maar hoe weten de muizen of ratten dat er een man in de buurt is? Ze ruiken het, zo stellen de onderzoekers. Ze baseren die conclusie op experimenten waarbij ze T-shirts die de avond ervoor door mannen of vrouwen gedragen waren bij de knaagdieren legden. De muizen en ratten die een T-shirt van een man cadeau kregen, raakten net zo gestrest als wanneer een man daadwerkelijk het lab binnenkwam. De T-shirts van vrouwen hadden dat effect niet.
Feromonen
Nader onderzoek toonde aan dat het feromonen – signaalmoleculen – zijn die de muizen stress opleveren. Het gaat om feromonen die mannen in grotere concentraties afgeven dan vrouwen. Deze feromonen wijzen de knaagdieren op de aanwezigheid van een mannelijk dier (alle zoogdieren delen dezelfde feromonen).
Repliceren
Het onderzoek is belangrijk. Het kan mogelijk verklaren waarom onderzoekers soms zoveel moeite hebben om onderzoeksresultaten met muizen en ratten – die veel gebruikt worden tijdens preklinisch onderzoek – te repliceren. Een experiment uitgevoerd door een man kan hele andere resultaten opleveren dan een experiment uitgevoerd door een vrouw. Zo zijn muizen en ratten bijvoorbeeld veel minder gevoelig voor pijn wanneer ze veel stress ondervinden.
De onderzoekers pleiten ervoor om in onderzoekspapers aan te geven of experimenten door een man of vrouw zijn uitgevoerd. Ook wijzen ze erop dat een andere opzet van experimenten het hele probleem op kan lossen.”Het effect van de aanwezigheid van mannen neemt naar verloop van tijd af,” vertelt Mogil. Daarom zou het verstandig zijn als een mannelijke onderzoeker een tijdje voor de experimenten beginnen al in het laboratorium vertoeft.
