Geen enkele wetenschapper kijkt hier echt van op.
Er is een nieuwe variant van het coronavirus opgedoken in Groot-Brittannië. Dat stelt de Britse minister van Volksgezondheid Matt Hancock. Volgens de minister heeft deze nieuwe variant al in minstens zestig verschillende regio’s in het land mensen besmet. Bovendien zou deze mutatie volgens Hancock makkelijker overdraagbaar zijn dan het oorspronkelijke virus. Verrassend? Niet echt. Maar zeker iets om in de gaten te houden.
Mutaties
Hoewel het nieuws voor een buitenstaander misschien zorgwekkend klinkt, zijn deskundigen minder gealarmeerd. “Er zijn al veel mutaties in het virus geweest sinds het in 2019 voor het eerst acte de présence gaf,” zegt Jeremy Farrar, directeur van de Britse liefdadigheidsorganisatie Wellcome. “Dit ligt volkomen in de lijn der verwachting. SARS-CoV-2 is een RNA-virus en deze virussen muteren en veranderen. De druk op het virus om te evolueren wordt bovendien vergroot door het feit dat er nu al miljoenen mensen besmet zijn geraakt.” In hoeverre dit kwaad kan, is momenteel nog onbekend. “De meeste mutaties zullen niet significant of zorgelijk zijn,” gaat Farrar verder. “Sommige varianten kunnen het virus echter wel een evolutionair voordeel geven dat bijvoorbeeld kan betekenen dat een virus schadelijker, of makkelijker overdraagbaar wordt.”
Wat is er anders?
En dat laatste zal weleens het geval kunnen zijn. Op het oppervlak van het coronavirus bevinden zich zogenoemde ‘spikes’: eiwitten waarmee het virus zich kan binden aan de ACE2-receptor en menselijke cellen binnen kan dringen. En nu hebben onderzoekers een mutatie ontdekt in dit zogenoemde ‘spike-eiwit’ van het virus. “Deze mutatie wordt in verband gebracht met een makkelijkere overdraagbaarheid, hoewel dat nog wel moet worden geverifieerd,” stelt hoofddocent Simon Clarke, verbonden aan de Universiteit van Reading. “Als dit wel het geval is, is dat natuurlijk behoorlijk zorgwekkend, al stelt Hancock op dit moment dat niets erop wijst dat deze versie van het virus ertoe leidt dat mensen ernstiger ziek worden. Wel kan het betekenen dat het virus zich sneller verspreidt en op die manier meer mensen besmet.”
Voorzichtig
Volgens experts is het belangrijk om het virus genetisch scherp in de gaten te blijven houden. Want op dit moment is het nog te vroeg om conclusies te trekken. “We moeten voorzichtig zijn en ons concentreren op het begrijpen van de overdracht van dit virus,” zegt onderzoeker Julian Hiscox, verbonden aan de Universiteit van Liverpool. “Wellicht is het nodig om extra maatregelen te nemen om verdere verspreiding ervan te voorkomen.” Maar dan is het eerst nodig om deze opkomende variant in detail te bestuderen om vast te stellen of deze mogelijk problematisch zou kunnen zijn.
Vaccin
Bovendien moet nog worden onderzocht wat de gevolgen van deze nieuwe variant van het coronavirus zijn voor het komende coronavaccin. Al vrezen deskundigen niet gelijk het ergste. “Het vaccin produceert antilichamen tegen veel regio’s in het spike-eiwit,” legt viroloog Andrew Davidson van de Universiteit van Bristol uit. “Het is zeer onwaarschijnlijk dat een enkele mutatie het vaccin gelijk minder effectief maakt. Dit kan echter wel in de loop van de tijd gebeuren als er meer mutaties optreden, zoals bijvoorbeeld jaarlijks gebeurt bij de griep.” Maar in eerste instantie gaan deskundigen ervan uit dat de mutatie geen grote gevolgen heeft voor het in aantocht zijnde vaccin. “Onze ervaring met eerdere soortgelijke virussen suggereert dat de vaccins, ondanks kleine genetische veranderingen, effectief zullen zijn,” aldus wetenschapper Tom Solomon van de Universiteit van Liverpool.
Herinnering
De ontdekking van deze nieuwe variant van het coronavirus is vooral een herinnering dat er nog zoveel te leren valt over COVID-19. “Het tempo van onderzoeksinspanningen in het afgelopen jaar was buitengewoon,” zegt Farrar. “Hierdoor hebben we een aanzienlijke vooruitgang geboekt met de vaccins, behandelingen en diagnostiek die nodig zijn om deze crisis te beëindigen. Tevens de snelheid waarmee deze nieuwe variant van het coronavirus is opgepikt getuigt van deze fenomenale onderzoeksinspanningen.”
Toch is er volgens Farrar geen reden voor zelfgenoegzaamheid. “We moeten voorbereid zijn om ons aan te passen en te reageren op nieuwe, voortdurende uitdagingen in 2021,” gaat hij verder. “Deze pandemie is nog niet voorbij en het virus zal nog steeds verrassingen met zich meebrengen. 2020 is voor miljoenen mensen een moeilijk jaar geweest. En helaas liggen er ook nog moeilijke maanden in het verschiet. We moeten de beperkingen respecteren en accepteren dat deze moeten worden aangescherpt als er meer mensen geïnfecteerd raken.”
