Deze grote, indrukwekkende dieren zijn de schrik van Afrika. Met hekken, harde geluiden en zelfs geweren wordt geprobeerd de olifanten van de akkers te weren. Vaak tevergeefs. Maar een oplossing lijkt nabij, zo blijkt uit een nieuw onderzoek. Niet de mens, maar mieren hebben de zwakke plek van de olifant gevonden.
Wetenschappers bestudeerden het eetgedrag van wilde olifanten in Kenia en ontdekten dat de dieren alle struiken en bomen plunderden. Op één type boom na. Deze boom – de Acacia drepanolobium – was geheel bedekt met mieren.
Experiment
Om te bepalen of de boom of de mieren de olifanten wegjoeg, zetten de onderzoekers een experiment op. Ze schotelden de olifanten vier takken voor. Twee takken van de Acacia drepanolobium (één met mieren, één zonder mieren) en twee takken van de favoriete boom van de olifanten: de Acacia mellifera (wederom één met en één zonder mieren).
Vermijden
“We ontdekten dat de olifanten de Acacia drepanolobium net zo behandelden als hun favoriete boom,” vertelt onderzoeker Todd Palmer. “Maar wanneer één van deze twee soorten mieren op zich had dan vermeden de olifanten deze zoals een kind broccoli vermijdt.”
Slurf
Maar waarom? Omdat de olifant met al zijn spieren en grote verschijning geen partij is voor de mier. De olifant mag namelijk onaantastbaar lijken, maar is dat niet. De huid aan de binnenkant van de slurf is zeer gevoelig. Wanneer een olifant een tak met mieren zou grijpen, dan valt de kolonie direct aan. Kleine strijders dringen de slurf binnen en bijten.
Ecosysteem
Er zijn dan ook maar enkele mieren nodig om ervoor te zorgen dat een hele groep olifanten op de loop gaat. De mieren gaan voor de achilleshiel van de olifant en redden zo hun eigen hachje. Maar ze doen nog meer. Ze voorkomen – onbewust – dat de grote eters het ecosysteem in de savanne aantasten.
Beheerders
De wetenschappers vergeleken de hoeveelheid bomen tussen 2003 en 2008. Ze ontdekten dat de bomen waarop de mieren veelvuldig voorkwamen, niet in aantal waren afgenomen. Maar de bomen zonder mieren deden het aanzienlijk slechter. “Deze kleine mieren zijn eigenlijk enorme beheerders van het ecosysteem,” merkt Palmer op. “Ze zijn in staat om het aantal bomen te doen toenemen en de populatie te beschermen tegen schade door olifanten.”
Als mieren in staat zijn om een hele populatie bomen te beschermen, dan moet het toch ook mogelijk zijn dat deze dieren de gewassen van de Afrikaanse boeren tegen olifanten in bescherming nemen. De onderzoekers hopen in ieder geval van wel. Nu eindigt de strijd tussen olifanten en mensen vaak in bloedvergieten waarbij aan beide kanten slachtoffers vallen.
