‘Paaseiland werd niet verscheurd door oorlog’

‘Speerpunten’ gevonden langs de kust van Rapa Nui (beter bekend als Paaseiland) blijken helemaal geen speerpunten te zijn.

Jarenlang namen onderzoekers aan dat de bewoners van Paaseiland – lang voordat de Europeanen op het eiland arriveerden – in een enorme strijd met elkaar verwikkeld waren. De bewoners van het eiland zouden te kampen hebben gehad met voedseltekorten, waarop er enorme gevechten volgden. En die droegen uiteindelijk bij aan de ondergang van de oude beschaving.

Speerpunten
Als bewijs voor die theorie worden speerpunten aangevoerd die langs de kust van het eiland zijn teruggevonden. Het gaat om duizenden, driehoekige objecten, gemaakt van scherp glas. Aangenomen werd dat de bewoners van het eiland deze gebruikten tijdens hun gevechten.

De vermeende speerpunten. Afbeelding: Carl Lipo / Binghamton University.
De vermeende speerpunten. Afbeelding: Carl Lipo / Binghamton University.
Grote verschillen
Maar wetenschappers hebben zich nu nog eens over de objecten gebogen en stellen dat het waarschijnlijk helemaal geen wapens zijn. Ze voeren daarvoor verschillende argumenten aan. Ten eerste verschillen de objecten onderling sterk. “Als je kijkt naar Europese wapens of wapens die waar dan ook ter wereld zijn teruggevonden, dan zie je dat deze heel consistent zijn als het gaat om hun vorm,” vertelt onderzoeker Carl Lipo. “Ze moeten hun werk goed doen. Als ze dat niet doen, riskeer je gedood te worden (…) Alles wat je bezit kan gebruikt worden als wapen,” erkent Lipo. Maar in tijden van oorlog zou je verwachten dat wapens zorgvuldig vorm worden gegeven en dus sterk op elkaar lijken, omdat ze allemaal hetzelfde doel dienen. Verder wijst Lipo er ook op dat de ‘speerpunten’ weinig gevaarlijk moeten zijn geweest. “Je kunt er iemand mee snijden, maar zeker niet dodelijk mee verwonden.”

Rituelen
De bewoners van Paaseiland brachten dus niet hun eigen beschaving ten val. Dat is een draai die wij er veel later aan gegeven hebben. Maar als de objecten geen speerpunten zijn, wat zijn het dan wel? Lipo denkt dat ze bijvoorbeeld gebruikt werden tijdens rituelen, zoals het aanbrengen van tatoeages.

Maar wat we vooral uit dit onderzoek moeten onthouden, is dat de bewoners van Paaseiland succesvol waren, zo stelt Lipo. Ze worden nu – onder meer door de ‘speerpunten’ gezien als mensen die niet van hun land konden leven en met elkaar op de vuist gingen. Maar dat lijkt onterecht. “Deze populaties waren succesvol en leefden op duurzame wijze op het eiland totdat ze in contact kwamen met de Europeanen.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd