Recent ontdekte planeet werd ver weggeschopt

gpi

De afstand tussen planeet HD 106906b en zijn ster is zestien keer groter dan de afstand tussen de zon en Pluto. En nu weten we waarom.

Onlangs ontdekten Amerikaanse onderzoekers een nieuwe planeet. De planeet heeft een massa die elf keer groter is dan de massa van Jupiter en cirkelt om de ster HD 106906. Deze ster is ongeveer 300 lichtjaar van ons verwijderd en ongeveer 13 miljoen jaar oud (piepjong in vergelijking met onze zon die 4,5 miljard jaar oud is).

Afstand
Maar wat het meest opviel, is de grote afstand tussen de planeet en de ster: 650 AU (1 AU is de gemiddelde afstand tussen de aarde en de zon, oftewel ongeveer 150 miljoen kilometer). Aangenomen werd dat planeten niet op zo’n grote afstand van een ster kunnen ontstaan. Maar hoe was deze planeet daar dan terecht gekomen?

Weggeslingerd
Een nieuw onderzoek schept meer duidelijkheid. Wetenschappers bestudeerden het systeem met behulp van de Gemini Planet Imager en ontdekten dat de ster omringd wordt door een stofwolk. Het centrale deel ervan is schoongeveegd, wat erop wijst dat hier ooit één of meerdere planeten zijn ontstaan. Daarnaast blijkt de stofwolk heel asymmetrisch te zijn. Het wijst erop dat dit stelsel enorm verstoord is. De onderzoekers denken dat planeet HD 106906b veel dichter bij de ster is ontstaan, maar is weggeslingerd toen het planetaire systeem verstoord werd. Waardoor het verstoord werd, is onduidelijk. Het zou een ster kunnen zijn die het stelsel passeerde, maar ook een tweede, enorm grote planeet in het stelsel. De wetenschappers hebben gekeken of ze die tweede planeet misschien ergens konden ontdekken, maar zonder resultaat.

“Het lijkt erop dat de planeet omringd wordt door ringen van puin”

Stofwolk rond de planeet
De wetenschappers bestudeerden ook de planeet HD 106906b en zagen toen iets opvallends. Het lijkt erop dat de planeet omringd wordt door een ring van puin. Ook dit wijst erop dat de planeet oorspronkelijk dichter bij de ster stond. Mogelijk bevond de planeet zich oorspronkelijk vrij dicht bij de kometengordel rond HD 106906 en heeft de planeet toen deze werd weggeslingerd een deel van het materiaal in die gordel met zich meegevoerd.

Een artistieke impressie van een planeet zoals HD 106906b. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Een artistieke impressie van een planeet zoals HD 106906b. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Ons zonnestelsel
Het onderzoek is heel belangrijk. Niet in de laatste plaats omdat we zo ook meer te weten kunnen komen over ons eigen zonnestelsel. Het is niet ondenkbaar dat ons zonnestelsel ooit ook meer planeten bezat dan de acht die we vandaag de dag zien en dat sommige van die ‘verdwenen’ planeten net als HD 106906b zijn weggeslingerd. “Geeft dit (het systeem HD 106906, red.) een beeld van ons zonnestelsel toen het 13 miljoen jaar oud was?” vraagt onderzoeker Paul Kalas zich hardop af. “We weten dat onze eigen kometengordel – de Kuipergordel – gedurende zijn ontwikkeling een groot deel van zijn massa is kwijtgeraakt, maar we hebben geen tijdmachine om terug in de tijd te reizen en zien hoe dat precies gebeurde. Eén van de manieren om daar meer duidelijkheid over te krijgen, is het bestuderen van gewelddadige verstoringen rond jonge sterren die veel objecten – waaronder planeten – wegslingeren.”

Voor nu blijft HD 106906b de gemoederen nog wel even bezighouden. Zo willen onderzoekers de planeet met behulp van ruimtetelescoop Hubble gaan bestuderen, om te achterhalen of deze echt omringd wordt door een stofring. Als dat het geval is, is het één van de eerste exoplaneten die op Saturnus met zijn ringsysteem lijkt.

Bronmateriaal

"Exiled exoplanet likely kicked out of star’s neighborhood" - Berkeley.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Paul Kalas / UC Berkeley.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd