Studenten ontdekken meest compacte sterrenstelsels ooit

nachthemel

Studenten hebben twee recordbrekende sterrenstelsels ontdekt. De stelsels zijn supercompact en de nachthemel moet er fantastisch zijn!

De studenten ontdekten de twee sterrenstelsels met behulp van data van de Subaru Telescope, ruimtetelescoop Hubble, de Southern Astrophysical Research Telescope en Sloan Digital Sky Survey. “Ultracompacte stellaire systemen zoals deze zijn gemakkelijk te vinden zodra je weet waar je naar zoeken moet,” vertelt ontdekker Richard Vo. “Maar deze sterrenstelsels zijn decennialang over het hoofd gezien, omdat niemand zich in kon beelden dat dergelijke objecten bestonden.”

Op de afbeelding

Stel je voor dat in het hart van deze supercompacte sterrenstelsels een planeet te vinden is en je op die planeet staat. Dan kun je – met het blote oog – meer dan een miljoen sterren zien (zie de artistieke impressie bovenaan dit artikel). Ter vergelijking: vanaf de arde kun je ‘slechts’ enkele duizenden sterren zien.

Nummer één
Het eerste sterrenstelsel dat de studenten ontdekten, heeft de naam M59-UCD3 gekregen. De breedte van het sterrenstelsel is zo’n 200 keer kleiner dan dat van onze Melkweg. Desalniettemin is de dichtheid van dit sterrenstelsel zo’n 10.000 keer groter dan de dichtheid in het gebied nabij de zon. Wanneer je in het hart van M59-UCD3 zou staan, zou je een fantastische nachthemel aanschouwen met miljoenen sterren.

En de tweede
Het tweede sterrenstelsel dat de studenten ontdekten – M85-HCC1 – heeft een nog grotere dichtheid. De dichtheid van dit systeem is ongeveer een miljoen keer groter dan de dichtheid in de omgeving van de zon.

Beide sterrenstelsels behoren tot een nieuwe klasse sterrenstelsels die wordt aangeduid als UltraCompact Dwarfs (UCD’s). Onduidelijk is nog hoe deze supercompacte sterrenstelsels ontstaan. Zijn het de overgebleven kernen van gestripte dwergsterrenstelsels? Of samengesmolten stellaire superclusters? Het eerste lijkt vooralsnog heel aannemelijk. “Sommige UCD’s bevatten een te zwaar supermassief zwart gat,” legt Michael Sandoval, mede-ontdekker van deze twee supercompacte sterrenstelsels uit. “Dat suggereert dat UCD’s oorspronkelijk grotere sterrenstelsels waren die hun buitengebieden zijn kwijtgeraakt en waarvan nu alleen het compacte centrum nog over is. Dit is aannemelijk omdat de bekende UCD’s zich nabij zeer grote sterrenstelsels bevinden die dwergsterrenstelsels van hun buitengebieden hebben kunnen ontdoen.” Ook worden in UCD’s doorgaans veel zware elementen zoals ijzer aangetroffen. Omdat grote sterrenstelsels beter in staat zijn om deze te produceren, lijkt het aannemelijk dat de compacte dwergsterrenstelsels ooit groter waren.

De twee ontdekte sterrenstelsels. Afbeelding: A. Romanowsky (SJSU) / Subaru / Hubble Legacy Archive.
De twee ontdekte sterrenstelsels. Afbeelding: A. Romanowsky (SJSU) / Subaru / Hubble Legacy Archive.

Bronmateriaal

"OAO: Hiding in Plain Sight: Undergraduates Discover the Densest Galaxies Known" - NOAO.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / ESA / G. Bacon (STScI) / P. van Dokkum (Yale University).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd