Tand kwijt? Kweek zelf een nieuwe!

tandblik

Wanneer u tanden verliest bij bijvoorbeeld een ongeluk, zijn deze gemakkelijk na te maken. Niet van kunstmatig materiaal, maar gewoon van uw eigen cellen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek.

Een tandimplantaat is een kunstwortel met daarop een kroon of brug. Na plaatsing vergroeit de ingebrachte metalen nepwortel met het kaakbot. Nadeel is dat door kauwen en andere kaakbewegingen schade kan ontstaan aan het kaakbeen. De oplossing hiervoor: het kweken van volwassen tanden vanuit menselijke cellen. Paul Sharpe, expert op het gebied van craniofaciale ontwikkeling en stamcelbiologie, leidde het onderzoek naar deze biotechniek. Het onderzoek aan King’s College London is terug te vinden in het Journal of Dental Research.

Onvolgroeide tanden
De ‘biotanden’ lijken op de onvolgroeide tanden (primordia tanden) van een embryo waaruit later de tanden groeien. De op elkaar gedrukte cellen worden getransplanteerd in de volwassen kaak waardoor bij de volwassene opnieuw een functionele tand tot ontwikkeling komt. Een tand met een wortel die dus geen wrijving in de kaak veroorzaakt, maar op een natuurlijke wijze groeit.

Volwassen kaak
Ook in een volwassen kaak en mond kunnen de ‘biotanden’ zich normaal ontwikkelen. Met een combinatie van de juiste cellen waarmee een onvolgroeide tand kan worden nagebootst, is er daarom een reële kans dat ‘biotanden’ de plaats innemen van tandimplantaten. Voorgaande onderzoeken waren voornamelijk gericht op het gebruik van embryonale primordia tandcellen. Deze kunnen dan wel gemakkelijk onvolgroeide tanden vormen, de celbron (embryo’s) is echter erg onpraktisch voor algemene behandelingen.

Tandvleescellen
Uit embryo’s kunnen namelijk niet genoeg cellen worden gehaald. Om biotanden een haalbaar alternatief te maken voor tandheelkundige implantaten, is een volwassen celbron nodig. Op deze manier kunnen de benodigde cellen in voldoende aantallen verkregen worden. Bij het nieuwe onderzoek gebruikten de onderzoekers daarom epitheelcellen. Deze zitten in het bedekkende weefsel van holle organen zoals darmen en de luchtpijp, maar bevinden zich ook in de opperhuid en het tandvlees. De onderzoekers haalden de epitheelcellen uit het tandvlees en kweekten er grote aantallen van. Vervolgens combineerden ze deze menselijke tandvleescellen met stamcellen van muizen die tanden vormen. Met deze combinatie lukte het hybride tanden (van mens en muis) te laten groeien met zowel tandbeen en tandglazuur als levensvatbare wortels.

De epitheelcellen van volwassen menselijk tandvlees zijn ook buiten het lichaam goed in staat om te reageren op de signalen van de embryonale tandstamcellen (mesenchyme). Mesenchyme cellen brengen het tandengroeiproces op gang en zorgen hiermee voor de vorming van de tandkroon en wortel en de desbetreffende gedifferentieerde celtypen. “De volgende uitdaging is om een kweekmanier te vinden voor volwassen menselijke mesenchyme cellen die signalen geven om tanden te laten groeien. Tot nu toe kunnen we alleen nog embryonale mesenchyme cellen dit laten doen,” vertelt Sharpe.

Bronmateriaal

" Biological tooth replacement -- a step closer " – King’s College London (via EurekAlert).
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Sharyn Morrow (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd