Voorouder van de langnekkige, plantenetende sauropoda dinosaurus ontdekt

De resten, die ruim zestig jaar geleden werden toegeschreven aan een Plateosaurus, blijken te behoren tot een hele nieuwe soort.

De langnekkige, planetenetende sauropoda dinosaurussen zijn iedereen die de films Jurassic Park heeft gezien bekend. De enorme dino’s ontwikkelden in de loop van de tijd steeds langere nekken om hogere plantenlagen te bereiken. Hoewel de T.rex het vaak op populariteit wint, waren de sauropoda dino’s de echte groten der aarde. Onderzoekers komen nu met een bijzondere ontdekking. Want zij zijn namelijk op een nieuwe voorouder van deze langnek-dino gestuit.

Verrassing
De ontdekking – beschreven in het vakblad Swiss Journal of Geosciences – kwam eigenlijk als een grote verrassing. De onderzoekers bestudeerden namelijk de onvolledige overblijfselen van een – wat ze dachten – Plateosaurus, die in 1954 in Zwitserland waren gevonden. Maar na een grondige analyse blijkt dat de fossiele resten helemaal niet van een Plateosaurus zijn. Ze vertegenwoordigen daarentegen een voorheen onbekende soort sauropodomorfen.

Reconstructie van Schleitheimia schutzi, met een Plateosaurus op de achtergrond, en een Phytosaurus (een soort krokodil-achtig reptiel) op de voorgrond. Afbeelding: Beat Scheffold, Naturforschende Gesellschaft Schaffhausen

Nieuwe soort
De nieuwe soort blijkt een voorouder van de bekende sauropoda dinosaurus te zijn en struinde zo’n 225 miljoen jaar geleden over de aarde. De onderzoekers hebben het dier de naam Schleitheimia schutzi gegeven, verwijzend naar het kleine Zwitserse dorpje Schleitheim waar de overblijfselen meer dan een halve eeuw geleden werden aangetroffen en de naam van de vinder: Emil Schutz.

Meer over Sauropoda
De Sauropoda is een groep plantenetende dinosaurussen. De dieren heersten lange tijd over de aarde. Op alle continenten – zelfs op Antarctica – zijn resten van de plantenetende dinosaurussen teruggevonden. Sauropoda is een onderorde die weer onder te verdelen valt in tal van soorten. Want Sauropoda waren er in allerlei maten. Hele kleintjes, maar ook uitzonderlijk grote. Sterker nog: de grootste landdieren die ooit op aarde hebben rondgelopen behoren tot de Sauropoda. Een hongerige vleesetende dinosaurus moesten dus wel van hele goede huize komen wilde hij zo’n Sauropoda op het menu zien verschijnen. Vleeseters konden moeilijk bij het zwakste punt van de dinosaurussen – de nek – komen. Daarnaast hadden de Sauropoda een lange staart waarmee ze flinke klappen uit konden delen. Wanneer de Sauropoda in een groepje bijeen waren, hadden roofdieren hoogstwaarschijnlijk helemaal geen schijn van kans.

Uit analyses blijkt dat Schleitheimia schutzi het meest nabije familielid van de echte sauropoden is. En dat is interessant. Het geeft namelijk aan dat deze groep ook zijn oorsprong moet hebben in het Boven-Trias (een periode in de geologische tijdschaal van ongeveer 237 tot 201,3 miljoen jaar geleden). Gedacht werd dat de ‘echte’ sauropoden ongeveer 190 miljoen jaar geleden ontstonden. Maar de ontdekking van Schleitheimia schutzi duwt de mogelijke afstamming veel eerder op de tijdlijn terug.

Verward
Dat wetenschappers Schleitheimia schutzi verward hebben met de bekende Plateosaurus is op zich niet heel verwonderlijk. De twee moeten namelijk best op elkaar hebben geleken. Bovendien blijkt uit latere opgravingen op de oorspronkelijke vindplaats van de fossiele resten in 2016, dat de Plateosaurus in hetzelfde gebied leefde. Schleitheimia was echter wel aanzienlijk groter met een geschatte lichaamslengte van 9 á 10 meter. Toch kon hij zich niet meten met enkele latere verwanten, die ver boven deze dino uit torenden. Schleitheimia schutzi was zeer robuust gebouwd en bewoog, net als zijn gigantische afstammelingen, waarschijnlijk op vier poten. Plateosaurus verplaatste zich echter vooral op zijn achterpoten.

Rechter heupbeenbot van Schleitheimia schutzi. Afbeelding: Heinz Furrer, Universität Zürich

Conclusie
Op basis van de fossiele botten, de relaties van de nieuwe soort en het fossielenbestand van de tot dusver bekende sauropodomorfen, concludeert het onderzoeksteam dat de vroege sauropoden meer dan 20 miljoen jaar naast hun primitievere familieleden hebben geleefd. Pas na het uitsterven van de primitievere soorten tegen het einde van het vroege Jura begon het succesverhaal van de sauropoden. Dit succesverhaal zou ze tot de grootste en, in veel ecosystemen, tot de belangrijkste planteneters van het Mesozoïcum maken.

Dankzij de vondst krijgen we nu een beter beeld van de afstammingslijn van de langnekkige, plantenetende dino’s. En dat is heel interessant. “Zo zie je maar weer, je hoeft niet altijd naar exotische landen te reizen om nieuwe dinosaurussen te ontdekken en nieuwe inzichten te krijgen in hun evolutie,” zegt paleontoloog Oliver Rauhut. “Soms is een bezoek aan het lokale museum of een opgraving voor de deur voldoende.”

Bronmateriaal

"" -

Afbeelding bovenaan dit artikel:

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd