De zuignappen van octopussen blijven aan bijna alles plakken. Men zou dan ook verwachten dat een octopus gemakkelijk in de knoop raakt. Maar dat gebeurt niet. En onderzoekers hebben nu ontdekt hoe dat komt.
Aan de armen van een octopus bevinden zich honderden zuignappen. En die zuignappen blijven aan bijna alles vastzitten. Maar doorgaans niet aan de octopus zelf. En dat is maar goed ook, want anders zou de octopus al snel in de knoop raken. De grote vraag is echter: hoe komt het dat de octopus zijn zuignappen in principe nooit op zijn eigen lijf vastzet?
Waar is mijn arm?
Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat de octopus precies weet waar zijn armen zich bevinden en zo voorkomen kan dat een arm een andere arm grijpt. Maar experimenten tonen aan dat de octopus niet weet waar zijn armen zich precies bevinden. Hoe voorkomt een octopus dan dat hij in de knoop raakt? Om dat uit te zoeken zetten de onderzoekers een aantal experimenten op.
Experimenten
Ze gebruikten daarvoor geamputeerde armen van octopussen die tot enkele uren na de amputatie actief zijn. Uit de experimenten bleek dat een armen van een octopus nooit de huid van een octopus vastgrepen, wel grepen ze een ontvelde octopusarm. Ook grepen ze petrischaaltjes bedekt met de huid van andere octopussen niet. Petrischaaltjes bedekt met een extract van de octopushuid pakten ze wel, maar met aanzienlijk minder kracht dan ze objecten anders vastgrepen. “De resultaten laten voor het eerste zien dat de huid van de octopus voorkomt dat de armen van de octopus zich aan elkaar vastmaken,” zo schrijven de onderzoekers. Dat de armen zich wel – maar minder krachtig – aan petrischaaltjes met een huidextract vastklemden, suggereert dat een chemisch stofje in de huid ervoor zorgt dat de octopus zichzelf normaliter niet vastgrijpt. Om welk stofje het precies gaat, is nog onduidelijk.
Negeren
In tegenstelling tot de geamputeerde armen kan een levende octopus ervoor kiezen om het chemische stofje dat hem ervan weerhoudt octopushuid vast te grijpen, te negeren. Zo blijkt uit experimenten dat een octopus soms een geamputeerde arm vastgrijpt, met name wanneer die arm niet van zichzelf is.
Het onderzoek is interessant. Niet alleen voor mensen die meer willen weten over de octopus. Zo kan ook de robotica hier iets van leren. Het onderzoek heeft met name implicaties voor ‘zachte robots’: robots met flexibele lichamen.
