Wetenschap kan naweeën van de oerknal maar niet vinden

De oerknaltheorie is nog lang niet bewezen. Dat concluderen onderzoekers nu ze er opnieuw niet in geslaagd zijn om overtuigend bewijs te vinden voor het bestaan van zwaartekrachtsgolven, oftewel de naweeën van die oerknal.

In maart 2014 stelden onderzoekers dat ze sporen van zwaartekrachtsgolven hadden ontdekt. Het was wereldnieuws. Zwaartekrachtsgolven worden namelijk gezien als de naweeën van de oerknal en zouden dus direct bewijs vormen voor de oerknaltheorie.

Zwaartekrachtsgolven
Zwaartekrachtsgolven bewegen zich voort en ‘persen’ daarbij de ruimte. Zo ontstaat een specifiek patroon in de kosmische achtergrondstraling. Door die kosmische achtergrondstraling te bestuderen, hopen onderzoekers dat patroon te vinden. Recent bestudeerden onderzoekers de kosmische achtergrondstraling met behulp van de op aarde gevestigde BICEP2-telescoop en warempel: ze stuitten op bewijs voor zwaartekrachtsgolven. “We hebben voor het eerst zwaartekrachtsgolven – oftewel rimpels in de ruimtetijd – in beeld gebracht en een theorie over de totstandkoming van het gehele universum geverifieerd,” zo stelde onderzoeker Chao-Lin Kuo. In september 2014 ontstond al enige twijfel over die stellige bewering. Onderzoekers analyseerden door de Planck-satelliet verzamelde gegevens en moesten concluderen dat het niet ondenkbaar was dat het signaal dat Kuo en collega’s hadden waargenomen helemaal niet veroorzaakt werd door zwaartekrachtsgolven.

BICEP2 en Planck
Inmiddels is het 2015 en krijgt het verhaal opnieuw een staartje. Onderzoekers legden dit keer de gegevens van BICEP2 – die het universum op één frequentie (150 GHz) bestudeert – naast de gegevens van Planck – die het universum op negen frequenties (30 tot 857 GHz bestudeert. “Door beide datasets te analyseren, krijgen we een beter beeld van wat er aan de hand is dan wanneer we beide datasets los van elkaar bestuderen,” legt onderzoeker Charles Lawrence uit.

Resultaten
Uit een analyse van de gegevens van BICEP2 en Planck blijkt opnieuw dat het bewijs voor de in maart 2014 waargenomen zwaartekrachtsgolven niet heel overtuigend is. “De gezamenlijke analyse laat zien dat een groot deel van het signaal dat door BICEP2 is gedetecteerd afkomstig is van stof in de Melkweg,” stelt Lawrence. Het is echter nog niet uitgesloten dat een ander deel van het signaal weldegelijk veroorzaakt wordt door zwaartekrachtsgolven.

Met de nieuwe analyse is niet bewezen dat zwaartekrachtsgolven niet bestaan. De onderzoekers benadrukken dat ze enkel aantonen dat BICEP2 – in tegenstelling tot wat in maart 2014 beweerd werd – geen overtuigend bewijs heeft gevonden voor het bestaan van zwaartekrachtsgolven. De zoektocht naar dat overtuigende bewijs gaat nu gewoon door. Dankzij deze nieuwe analyse hebben we volgens de onderzoekers nu een beter beeld dan ooit van hoe zo’n zwaartekrachtsgolf eruit zou moeten zien. En daarmee zou het dus ook gemakkelijker moeten worden om deze op te sporen. “Dit is een goed voorbeeld van hoe er in de wetenschap vooruitgang wordt geboekt: stap voor stap,” vindt Lawrence.

Bronmateriaal

"Gravitational Waves from Early Universe Remain Elusive" - NASA.gov
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door ESA / C. Carreau.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd