Wetenschappers voorzien robot van zelfbewustzijn

Het lijkt misschien niet zo wenselijk, maar dat is het wel: een robot met zelfbewustzijn. Wanneer een robot nu in een onverwachte situatie belandt, weet hij niet wat hij moet doen. Door de machine bewust te maken van zichzelf en zijn acties verandert dat. En daarmee breidt het eventuele werkgebied van de robot zich flink uit. Wetenschappers namen de proef op de som.

“De grootste uitdaging voor robots vandaag de dag is uitzoeken hoe ze op nieuwe situaties moeten reageren,” vertelt onderzoeker Hod Lipson. Vandaar dat de meeste robots ook enkel in gestructureerde omgevingen zoals een fabriek aan het werk kunnen.

Feedback
Lipson besloot op zoek te gaan naar een manier om robots het zelfbewustzijn te geven. Hij bouwde een robot die de vorm had van een zeester, maar dan met vier armen. De controller van de robot (dat is eigenlijk het brein) ontwikkelde een model van hoe het lichaam van de robot er uitzag. De robot had dus zelf een idee van de onderdelen waar hij uit bestond. Maar de robot wist niet hoe deze onderdelen gerangschikt werden. De machine kreeg de opdracht om te gaan bewegen en bij elke beweging kreeg de machine feedback van sensoren. Zo ‘leerde’ de robot welke gevolgen zijn bewegingen hadden en werd hij zich bewust van zijn samenstelling.

Eentje minder
Zodra de robot dat een beetje onder de knie had, verwijderden de onderzoekers een arm. De robot ging weer aan de slag en merkte natuurlijk dat dingen anders gingen dan normaal. Maar na verloop van tijd paste de machine zich daaraan aan. Zijn zelfbeeld veranderde en hij leerde hoe hij zichzelf met drie armen kon voortbewegen.

WIST U DAT…

Gedachten
In een tweede experiment legden de wetenschappers de lat voor zichzelf wat hoger. Ze wilden dat de robot over zijn eigen ‘gedachten’ en gedrag ging nadenken en zich dus niet alleen maar bewust was van het fysieke. Om dat te bewerkstelligen, ontwikkelden ze een robot met twee controllers (oftewel: een dubbel brein). Het ene brein kreeg een beloning als de robot blauwe lichtjes achterna zat en de rode wist te ontwijken. Het andere brein bracht het gedrag in kaart en controleerde met behulp van het andere brein tevens of dat gedrag goed of fout was.

Nieuwe spelregels
Toen de robot doorhad hoe het allemaal werkte, veranderen de onderzoekers de regels. Nu moest de robot de blauwe stipjes ontwijken. Door een nauwe samenwerking tussen de twee controllers kon de robot zich aan die opdracht aanpassen. Op basis van de acties van de eerste controller kon de tweede er bijvoorbeeld voor zorgen dat er voortaan op rode stipjes gereageerd werd alsof het blauwe stipjes waren. Dat is een effectieve manier van denken: in het verleden moesten robots fouten herhaaldelijk maken alvorens ze zich konden aanpassen. Nu zijn enkele foutjes genoeg om tot de conclusie te komen dat het anders moet. Door de techniek moeten robots in de toekomst in staat zijn om gevaarlijke situaties te herkennen en ervan te leren zonder dat de robot het gevaar (meerdere keren) hoeft mee te maken.

WIST U DAT…

…wetenschappers onlangs een ethische robot hebben gebouwd?

Theory of mind
In de toekomst hoopt Lipson samen met zijn collega’s uit te zoeken of een robot ook in staat is om te denken wat anderen denken. Het lijkt erop dat dat zeker tot de mogelijkheden behoort. Toen de onderzoekers een robot toe lieten kijken hoe een andere robot in een onregelmatige spiraal op het licht afkoerste, kon de toekijkende robot de bewegingen van de andere robot al snel voorspellen.

Uiteindelijk hopen de wetenschappers de robots hetzelfde zelfbewustzijn als ons mensen te geven. Maar de studie daarnaar heeft twee doeleinden, zo benadrukt Lipson. “De studie kan ook nieuw licht werpen op het lastige onderwerp van ons zelfbewustzijn: hoe werkt het, waarom en hoe hebben we het ontwikkeld?”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd