Zoonlief is oorzaak van extreem lange menopauze moeder orka

Vrouwelijke orka’s kunnen gemakkelijk 90 jaar oud worden, maar stoppen al rond hun 40e met voortplanten. Wetenschappers denken nu eindelijk te weten waarom: zodat de vrouwen voor hun zonen kunnen zorgen, die op hun beurt dankzij de zorg van moeder weer voor meer nageslacht kunnen zorgen.

De onderzoekers bestudeerden de gegevens van twee groepen orka’s in het noorden van de Stille Oceaan. De gegevens besloegen een periode van 36 jaar en gaven dus een mooi beeld van hoe de populaties veranderden: er kwamen orka’s bij, maar er stierven ook orka’s.

Broer en zus
De onderzoekers ontdekten zo iets bijzonders. Zonen die ouder waren dan dertig bleken er bijzonder veel baat bij te hebben wanneer hun (al lang niet meer vruchtbare) moeder nog in leven was. Wanneer de moeder niet meer in leven was, werd de kans dat de volwassen zoon stierf in één klap veertien keer groter. Ook volwassen dochters hebben baat bij de aanwezigheid van hun moeder, maar niet zo sterk als hun volwassen broers: wanneer de moeder van een volwassen vrouwelijke orka stierf, werd de kans dat zij binnen een jaar zou overlijden drie keer groter.

WIST U DAT…

…wetenschappers onlangs de menukaart van de orka hebben ontrafeld?

Moederskindje
De sociale groepen van orka’s zijn best bijzonder: zonen en dochters blijven bij hun moeder. Het nageslacht van de dochters wordt in diezelfde groep grootgebracht, terwijl het nageslacht van de zoon door vrouwen in een andere groep wordt opgevoed. Om ervoor te zorgen dat haar genen zo goed mogelijk worden verspreid, investeert de moeder in haar zoon. Door hem te helpen en gezond te houden, vergroot ze haar kansen op heel veel kleinkinderen en dus meer mogelijkheden om haar genen te verspreiden. Maar waarom richt ze zich nu op haar zoon en niet op haar dochter? De kinderen van haar dochter blijven bij haar in de groep en vormen dus een concurrent: de kleintjes moeten ook eten en kapen dus voedsel voor de neus van oma en elkaar weg. Vandaar dat zij liever investeert in heel veel kinderen voor haar zonen dan in heel veel kinderen voor haar dochters. Dat schrijven de onderzoekers in het blad Science.

En zonen zijn zeer afhankelijk van hun moeders, zo blijkt wel uit hun sterftekansen wanneer hun moeder overlijdt. “Onze analyse laat zien dat mannelijke orka’s echte moederskindjes zijn die zonder hun moeder moeten vechten om te overleven,” vertelt onderzoeker Dan Franks. “Het feit dat moeders voor hun zonen moeten zorgen, verklaart waarom ze de langste menopauze van alle niet-menselijke dieren hebben.”

Bronmateriaal

"Long menopause allows killer whales to care for adult sons" - Exeter.ac.uk
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Pittman / NOAA (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd