Wetenschappers hebben met behulp van de Very Large Telescope van ESO de krachtigste quasar-materiestroom ooit waargenomen. Elk jaar stuurt het zwarte gat in kwestie met een snelheid van 8000 kilometer per seconde vierhonderd zonsmassa’s aan materie weg.
Onderzoekers bestudeerden de quasar SDSS J1106+1939. Een quasar is een extreem heldere kern van een sterrenstelsel. Zwarte gaten voorzien quasars van energie. Hoewel zwarte gaten er vooral om bekend staan materie op te slokken, is dat in het geval van quasars ietsje anders: ze spugen een deel van de materie die ze tot zich nemen, weer uit.
Monsterachtig
Wetenschappers zijn er nu getuige van geweest hoe quasar SDSS J1106+1939 dat deed. En ze zijn onder de indruk, zo vertelt onderzoeker Nahum Arav van Virginia Tech. “We hebben de krachtigste quasar-materiestroom ontdekt die we kennen. Het tempo waarin energie wordt afgevoerd door de enorme materiestroom van SDSS J1106+1939 is minstens twee miljoen miljoen keer zo groot als de energieproductie van de zon. Oftewel ongeveer honderd keer de totale energieproductie van het Melkwegstelsel – echt een monsterachtige hoeveelheid.”
Recordhouder
SDSS J1106+1939 is met zijn materiestroom de nieuwe recordhouder: de uitstoot van de quasar is vijf keer krachtiger dan die van de vorige recordhouder. Jaarlijks stuurt SDSS J1106+1939 vierhonderd zonsmassa’s aan materie weg, en dat met een snelheid van 8000 kilometer per seconde.
In theorie
Dat een quasar hiertoe in staat is, is voor onderzoekers enigszins een opluchting. In theorie verwachtten onderzoekers namelijk altijd al dat quasars zulke enorme hoeveelheden materie met dit tempo konden wegsturen. In theorie gingen onderzoekers er ook vanuit dat die materiestroom invloed uitoefent op sterrenstelsels en zo diverse raadsels in de astronomie kan verklaren. Bijvoorbeeld waarom er zoveel jonge sterrenstelsels zijn en wat het verband is tussen de massa van een sterrenstelsel en de massa van het zwarte gat in het hart van het sterrenstelsel. Nu blijkt dat quasars in ieder geval in staat zijn om een materiestroom te produceren die deze verschijnselen kan veroorzaken.
Grote vraag is natuurlijk of SDSS J1106+1939 een zeldzaam geval is of dat er nog wel meer van dit soort quasars met monsterachtige materiestromen zijn. Vooralsnog wijst alles erop dat SDSS J1106+1939 niet eenzaam in zijn soort is. De onderzoekers hebben al een tweede quasar met een zeer krachtige materiestroom ontdekt. Beide quasars behoren tot een veelvoorkomend, maar weinig onderzochte soort quasars. Dat suggereert dat we wanneer we deze soort quasars gaan bestuderen, op nog meer monsterachtige ontdekkingen gaan stuiten.
