2017 lijkt – net als 2016 – een jaar van klimaatextremen te worden

In 2016 sneuvelde het ene na het andere klimaat-gerelateerde record. Maar ook in 2017 zijn klimaatextremen meer regel dan uitzondering.

Tot die conclusie komt de World Meteorological Organization in een rapport over de “State of the Global Climate“. Het rapport – onder meer gebaseerd op meerdere internationale datasets die door verschillende onafhankelijke onderzoekscentra zijn verzameld – schetst een somber beeld.

Lokale extremen

2016 was een warm jaar. Dat zien we terug in de wereldwijde cijfers. Maar ook op lokaal niveau. Op hogere breedte werden lokaal temperaturen gemeten die soms wel 3 graden hoger uitvielen dan de gemiddelde temperatuur in de periode tussen 1961 en 1990. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan de Russische kust, Alaska an het noordwestelijke deel van Canada. Op Spitsbergen lag de gemiddelde temperatuur op jaarbasis in 2016 zelfs 6,5 graden Celsius boven de gemiddelde temperatuur in de periode tussen 1961 en 1990.

Temperatuur
“Het rapport bevestigt dat het jaar 2016 het warmste jaar ooit gemeten is,” vertelt secretaris-generaal van de WMO, Petteri Taalas. De temperaturen kwamen vorig jaar 1,1 graden Celsius hoger uit dan in pre-industriële tijden. “En 0,06 graden Celsius boven het eerdere record dat in 2015 werd gevestigd.”

Zeespiegelstijging
En die temperaturen staan niet op zichzelf. “De wereldwijde temperatuurstijging is in lijn met andere veranderingen die optreden in het klimaatsysteem,” vertelt Taalas. “De gemiddelde wereldwijde oppervlaktetemperatuur van het zeewater was ook hoger dan ooit gemeten, de zeespiegels wereldwijd blijven stijgen en de omvang van het Arctisch zee-ijs lag het grootste deel van het jaar ver onder het gemiddelde.”

CO2-concentratie
Over de oorzaak van die hoge temperaturen, het smeltende zee-ijs en stijgende zeespiegel bestaat weinig twijfel. Onderzoekers wijzen daarbij vrij eensgezind naar de mens die broeikasgassen in de atmosfeer pompt. “Nu de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer voortdurend nieuwe records neerzet, wordt de invloed van menselijke activiteiten op het klimaatsysteem steeds duidelijker,” stelt Taalas.

Gevolgen
De veranderingen in het klimaatsysteem hebben ook in 2016 geleid tot extreme gebeurtenissen, zo stelt de WMO. De organisatie wijst bijvoorbeeld op het verbleken van koraal (door stijgende watertemperaturen), maar ook op extreme droogte in het zuiden en oosten van Afrika en Centraal-Afrika en extreme stormen zoals orkaan Matthew.

Een korte samenvatting van het WMO-rapport dat de staat van het klimaat in 2016 beschrijft. Afbeelding: WMO.

In perspectief
De extreme temperaturen in het jaar 2016 staan niet op zichzelf. In elk van de 16 jaren sinds 2001 lag de temperatuur minstens 0,4 graden Celsius hoger dan de gemiddelde temperatuur in de periode tussen 1961 en 1990. En wereldwijde temperaturen blijven grofweg elk decennium met 0,1 tot 0,2 graden Celsius stijgen. De temperatuur kreeg in 2016 nog een extra boost door een krachtige El Niño. Deze deed de temperatuur nog eens 0,1 tot 0,2 graden Celsius hoger uitkomen.

De extreme en ongebruikelijke trends die we in 2016 zagen, lijken ook in 2017 doorgang te vinden, zo suggereren recente studies. “Zelfs zonder een sterke El Niño in 2017 zien we andere opmerkelijke veranderingen op de planeet,” stelt David Carlson, directeur van het World Climate Research Programme. “We bevinden ons nu echt in onontgonnen gebied.” Zo heeft het Noordpoolgebied deze winter al drie hittegolven achter de rug. Op het hoogtepunt van de winter – het moment waarop het zee-ijs aan kan groeien – lagen de temperaturen dicht tegen het vriespunt aan. Het resultaat: het Arctisch zee-ijs groeit nauwelijks. En ook op Antarctica is dit jaar recordbrekend weinig zee-ijs te vinden. Ook zijn er aanwijzingen dat veranderingen in het Noordpoolgebied en smeltend zee-ijs leidt tot wijzigingen in de stromingen in de atmosfeer en oceanen. En dat resulteert weer in veranderingen in het weer in andere delen van de wereld. Zo hebben sommige gebieden – waaronder Canada en grote delen van de VS – te maken met een zeer zachte winter, terwijl andere gebieden – waaronder delen van het Arabisch Schiereiland en Noord-Amerika – begin 2017 ongebruikelijk koud waren.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd