De zaden van deze planten zijn ‘recalcitrant’ en dus niet geschikt voor opslag.
Recent onderzoek onthulde dat ongeveer 8% van alle plantensoorten wereldwijd zogenoemde ‘recalcitrante’ zaden voortbrengt. Dergelijke zaden kun je niet uit laten drogen en dus ook niet invriezen. En dat is wel noodzakelijk als we ze in een zaadbank willen opslaan. Een nieuw onderzoek onthult nu dat het percentage planten dat recalcitrante zaden voortbrengt veel hoger ligt, als we enkel inzoomen op de soorten die bedreigd worden – en die dus het meest gebaat zijn bij opslag in een zaadbank.
De percentages
Dat is te lezen in het blad Nature Plants. In hun paper schrijven onderzoekers dat 36% van de ernstig bedreigde plantensoorten recalcitrante zaden voortbrengen. En ook onder kwetsbare plantensoorten ligt het percentage met recalcitrante zaden hoog: 35%. En 27% van de bedreigde soorten en 33% van alle bomensoorten brengen eveneens zaden voort die niet geschikt zijn voor opslag in een zaadbank. Onder de soorten die niet in een zaadbank bewaard kunnen worden, bevinden zich ook belangrijke gewassen, zoals de avocado-, mango- en cacaoboom, zo waarschuwen de onderzoekers. Ook veel bomen in de vochtige en ernstig bedreigde tropische regenwouden blijken ongeschikte zaden te hebben voor opslag in een zaadbank.
Voor de opslag van plantensoorten buiten hun natuurlijke leefgebied wordt momenteel meestal gebruik gemaakt van zaadbanken. Het idee is dat we soorten beter tegen uitsterven kunnen beschermen als we hun zaden veilig opslaan. Dat is met name belangrijk wanneer soorten reeds met uitsterven bedreigd worden of een belangrijke bron van voedsel vormen. Voor zaden in een zaadbank kunnen worden opgeslagen, moeten ze echter behandeld worden, zodat ze langdurig bewaard kunnen blijven. Tijdens die behandeling worden de zaden gedroogd – tot ze bijna geen vocht meer herbergen – en vervolgens ingevroren.
Andere aanpak
De Global Strategy for Plant Conservation heeft een heldere doelstelling: voor 2020 moet 75% van alle bedreigde plantensoorten buiten hun natuurlijke leefgebied worden opgeslagen. Dit nieuwe onderzoek onthult dat dat onmogelijk is; veel van de bedreigde soorten zijn immers ongeschikt voor opslag in een zaadbank. Tenzij we zaden op een andere manier gaan behandelen. Zo pleiten de onderzoekers bijvoorbeeld voor cryoconservatie. Hierbij wordt het embryo uit een zaadje gehaald en vervolgens met behulp van vloeibaar stikstof geconserveerd. Met deze aanpak zouden ook recalcitrante zaden kunnen worden opgeslagen.
“De opslag van planten buiten hun eigen leefgebied is belangrijker dan ooit nu plantenpopulaties op zoveel verschillende manieren – door klimaatverandering, verandering van hun leefgebied en ziekten – bedreigd worden,” stelt onderzoeker John Dickie. “We moeten alles op alles zetten om de belangrijkste en sterkst bedreigde soorten te behouden. En voor sommige soorten is opslag in een zaadbank een succes, maar dat geldt niet voor alle soorten, daarom moeten we investeren in andere manieren om recalcitrante zaden op te slaan. Dit onderzoek laat zien dat we ons internationaal meer moeten inspannen om alternatieve technieken – zoals cryoconservatie – die de potentie hebben om meer soorten van de ondergang te redden, beter te begrijpen en toe te passen.”
