Een brainwash door parasieten. Het klinkt als een enge sciencefictionfilm, maar gebeurt in werkelijkheid al miljoenen jaren. Dat blijkt uit fossielen die wetenschappers onlangs vonden. De oude fossielen vertellen het verhaal van een schimmel die mieren letterlijk in zombies verandert en na de dood van de mier uit diens hoofd groeit om meer slachtoffers te maken.
Wetenschappers hebben op gefossiliseerde bladeren kleine krasjes gevonden. Na lang puzzelen zijn ze er nu eindelijk achter hoe die daar gekomen zijn. Het zijn de restanten van de laatste stuiptrekkingen van een door parasieten overvallen mier.
De schimmel ophiocordyceps unilateralis kruipt in het brein van de mier en zorgt ervoor dat het slachtoffer zich vlak voor deze sterft, vastklampt aan de onderkant van een blad. Zodra de mier dood is, groeit de schimmel met een enorme stengel uit het hoofd van de mier. Dankzij die stengel en de vaste ondergrond kan de parasiet diens sporen gemakkelijk verspreiden en meer mieren
binnendringen.
Brainwash
Het ontdekte blad telt 29 littekens en deze zijn zeker te weten afkomstig van de mieren. De schimmel herhaalt zijn 48 miljoen jaar oude kunstje namelijk nog steeds. En mieren maken de krasjes ook nog steeds. Door deze te vergelijken met de littekens op de oude bladeren kon worden vastgesteld dat het om een brainwash gaat.
Manipuleren
Diverse parasieten hebben zich de kunst van het brainwashen eigen gemaakt. Door de hersenen van hun slachtoffers te controleren, kunnen ze zichzelf sneller verspreiden. Neem bijvoorbeeld de toxoplasma gondii. Deze parasiet manipuleert het brein van ratten zodat deze zich aangetrokken voelen tot de urine van katten. De rat zoekt die urine op, waardoor de parasiet gemakkelijk op katten kan overspringen.
“We realiseren ons nu dat bijna de helft van het leven op aarde parasitair is,” vertelt onderzoeker David Hughes. “Elk organisme dat in het wild leeft, heeft minstens één parasiet. Maar heel weinig parasieten vertonen manipulatief gedrag en daar is een reden voor: het is waarschijnlijk heel kostbaar. Dit fossiel daagt ons uit om te achterhalen welke omstandigheden er in het verleden toe geleid hebben dat de parasiet zulke coole trucjes heeft ontwikkeld.”
