520 miljoen jaar oud fossiel herbergt oudste hart- en vaatstelsel dat ooit ontdekt is

vat

Wetenschappers hebben in China de fossiele resten van een garnaalachtig dier ontdekt dat een vrij modern hart en bloedvaten had. Het dier leefde zo’n 520 miljoen jaar geleden. Daarmee gaat zijn hartvaatstelsel de boeken in als het oudste cardiovasculaire systeem dat ooit is teruggevonden.

Het garnaalachtige dier was ongeveer 7,5 centimeter lang en behoort tot de uitgestorven soort Fuxianhuia protensa. “Het dier ziet er simpel uit, maar zijn interne organisatie is heel uitgebreid,” stelt onderzoeker Nicholas Strausfeld. Zo komen in het brein van het oude organisme heel veel aderen samen. En daarmee doet het denken aan een modern schaaldier. Sterker nog: het vaatstelsel van F. protensa is nog complexer dan dat van veel moderne schaaldieren.

Evolutie
“Het lijkt erop dat dit de basis is van waaruit anderen evolueerden. Verschillende groepen kreeftachtigen hebben vasculaire systemen die net iets anders zijn, maar ze verwijzen allemaal naar wat we in Fuxianhuia zien. Gedurende de evolutie specialiseerden sommige segmenten van het lichaam van het dier zich in bepaalde taken, terwijl andere delen minder belangrijk werden en het vasculaire systeem daar dus minder uitgebreid werd.”

Boven: een foto van het gehele cardiovasculaire systeem. Onder: de rug van het dier. Foto's: Xiaoya Ma.
Boven: een foto van het gehele cardiovasculaire systeem. Onder: de rug van het dier. Foto’s: Xiaoya Ma.

Bijzonder
Het is best bijzonder dat de organen van F. protensa zo goed bewaard zijn gebleven: het organisme is tenslotte al meer dan een half miljard jaar oud. “We denken dat deze organismen geconserveerd werden, omdat ze tijdens een catastrofe heel snel onder fijnkorrelige afzettingen terechtkwamen en van bepaalde chemische stofjes in het water doordrongen waren terwijl ze platgedrukt werden. Het is een soort geleedpotige versie van Pompeii.” Welke catastrofe aan het behoud van de soort ten grondslag lag, is onduidelijk. Misschien een zandstorm? De onderzoekers wijzen erop dat het leven in de tijd van F. protensa enkel in het water te vinden was. “Er moeten enorme zandstormen zijn geweest, omdat er geen planten waren die de grond vast konden houden.” Een andere mogelijkheid: een tsunami. “Wanneer het water zich terugtrekt, drogen dieren op de zeebodem op. Wanneer het water weer terugstroomt, worden ze bedekt met modder.”

Hoe het ook gebeurde: dit fossiel kunnen we in ieder geval in onze zak steken. Het kan ons meer inzicht geven in de evolutie van soortgelijke organismen, maar vertelt ons wellicht ook meer over het gedrag van F. protensa. “Omdat het brein veel bloedvaten bevat, kunnen we ervan uitgaan dat het een heel actief dier was dat in staat was om veel verschillende gedragskeuzes te maken.”

Bronmateriaal

"Ancient shrimp-like animals had 'modern' hearts and blood vessels" - University of Arizona (via Eurekalert.org)
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door xx (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd