520 miljoen jaar oud zenuwstelsel ontdekt in China

Het gefossiliseerde zenuwstelsel is zo goed bewaard gebleven dat zelfs de individuele zenuwcellen nog zichtbaar zijn.

Dat schrijven wetenschappers in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. Het zenuwstelsel behoort toe aan een schaaldierachtig organisme dat meer dan 500 miljoen jaar geleden in het zuiden van China leefde.

Explosie
Het organisme draagt de naam Chengjiangocaris kunmingensis en leefde tijdens de Cambrische explosie, een relatief korte periode waarin – volgens fossiele resten die zijn teruggevonden – het leven op aarde rap toenam en ook grote diversiteit onder de levende wezens op aarde ontstond. C. kunmingensis was een voorouder van moderne geleedpotigen, waartoe de spinnen, insecten en schaaldieren behoren.

Centraal zenuwstelsel

Het centrale zenuwstelsel coördineert alle neurale functies en de motoriek. In gewervelde dieren bestaat het uit een brein en het ruggemerg, maar bij geleedpotigen bestaat het uit een brein en een soort ‘kralenketting’. De kralen aan deze ketting zijn onderling met elkaar verbonden en bestaan uit massa’s zenuwweefsel (ganglia genoemd).

Evolutie
“Dit geeft ons een uniek kijkje in hoe het voorouderlijk zenuwstelsel eruit zag,” vertelt onderzoeker Javier Ortega-Hernández over de vondst. “Het is het meest complete voorbeeld van een centraal zenuwstelsel uit het Cambrium.” De vondst is belangrijk, omdat deze ons meer kan vertellen over hoe het zenuwstelsel van geleedpotigen geëvolueerd is.

‘Kraaltjes’
Net als bij moderne geleedpotingen bestaat het zenuwstelsel van C. kunmingensis uit een brein en een ‘kralenketting’ (zie kader). Elke ‘kraal’ (ganglia) controleert een paar van zijn pootjes. De onderzoekers ontdekten ook tientallen vezels die elk ongeveer 5000e van een millimeter lang waren. Onderzoek toont aan dat het om individuele zenuwcellen ging. Dat zelfs deze zenuwcellen zoveel jaren bewaard zijn gebleven, is uitzonderlijk.

Het zenuwstelsel van C. kunmingensis lijkt qua structuur een beetje op dat van moderne peniswormen en fluweelwormen. Maar er zijn ook verschillen. Zo treffen we enkele tientallen zenuwen die C. kunmingensis wel heeft niet aan bij de moderne geleedpotigen en de beerdiertjes. De moderne geleedpotigen en moderne beerdiertjes hebben deze onafhankelijk van elkaar verloren, zo stellen de onderzoekers. Het suggereert dat simplificatie een belangrijke rol speelde in de evolutie van het zenuwstelsel.

De gevonden fossiele resten en een reconstructie. Afbeelding: Jie Yang.
De gevonden fossiele resten en een reconstructie. Afbeelding: Jie Yang.

Bronmateriaal

"520 million-year-old fossilised nervous system is most detailed example yet found" - University of Cambridge
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Jie Yang.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd