Nu we steeds meer exoplaneten ontdekken, kunnen we één duidelijke conclusie trekken: de ene exoplaneet is nog gekker dan de andere.
Bijna 25 jaar geleden – in 1992 – konden onderzoekers voor het eerst met zekerheid concluderen dat ze een exoplaneet hadden ontdekt. Inmiddels is het 2016 en zijn ons meer dan 3500 exoplaneten bekend. En daar zitten heel wat vreemde snuiters tussen! Wij hebben er zeven voor je geselecteerd. Enjoy!
Nieuwjaarsdag laat even op zich wachten
Wie wel van een feestje houdt, kijkt ongetwijfeld reikhalzend uit naar zijn verjaardag of nieuwjaarsnacht. En dan kan een jaar best lang duren. Maar tel je zegeningen en wees blij dat je wiegje op de aarde en niet op 2MASS J2126 stond. Want een jaar op deze exoplaneet duurt maar liefst 900.000 aardse jaren! De planeet draait namelijk met een hele, hele, hele grote boog om zijn ster heen en heeft 900.000 jaar nodig om een rondje rond die ster te voltooien. Oh, en je hoeft op 2MASS J2126 ook niet op fraaie zonsondergangen te rekenen, want de ster waar de planeet omheen draait, is slechts een klein stipje aan de horizon. De planeet en ster zijn namelijk zo’n 7000 keer verder van elkaar verwijderd dan de zon van de aarde verwijderd is.
Dertig ringen
We zijn wel wat gewend, natuurlijk. Saturnus heeft machtige ringen. Net als Uranus en Neptunus. Maar toen ontdekten we J1407b: een exoplaneet met ringen. En niet zomaar een paar, nee, dertig stuks. En nog grote ook: de grootste ring is bijna net zo groot als de baan die de aarde rond de zon trekt. Als we de ringen van J1407b rond Saturnus zouden kunnen plaatsen, zouden we ze ‘s nachts vanaf de aarde kunnen bewonderen, terwijl ze – nog veel groter dan een volle maan – aan de hemel staan.
Geroosterd
De prachtige mythe van Icarus vertelde het al: blijf bij de zon vandaan! Maar de gasreus Kepler-70b luisterde niet. En toen zijn ster het einde van zijn leven naderde en opzwol, verdween de gasreus in de buitenste lagen van de stervende ster. Om er vervolgens van zijn atmosfeer ontdaan en flink geroosterd weer uit te komen. Van de flinke gasreus is vandaag de dag dan ook alleen de kern – die kleiner is dan onze aarde – over. En de gemiddelde oppervlaktetemperatuur van Kepler-70b ligt hoger dan de oppervlaktetemperatuur van de zon. Stel je zou proberen een ruimtesonde op de planeet te laten landen, dan zou de sonde door de enorme hitte niet eens tijd hebben om te smelten, maar gewoon verdampen.
Als iemand je vraagt om een planeet te beschrijven, zul je waarschijnlijk allereerst opmerken dat het om een redelijk cirkelvormig hemelobject gaat. Tenzij iemand je vraagt om WASP-12b te beschrijven. Deze gasreus is namelijk, jawel, eivormig. Het is eigenlijk een heel triest verhaal. WASP-12b stevent namelijk af op zijn ondergang. De hete Jupiter draait op zo’n kleine afstand om zijn ster heen dat deze letterlijk uit elkaar wordt getrokken. De enorme warmte van de zon ontdoet de zielige planeet van zijn atmosfeer. Grote kans dat WASP-12b binnen tien miljoen jaar verleden tijd is.
George Lucas – de bedenker van Star Wars – wist het allang: een planeet kan ook prima rond meerdere sterren cirkelen. En in 2011 moesten onderzoekers hem gelijk geven. Ze ontdekten toen voor het eerst een planeet met twee zonnen. Kan het nog gekker? Altijd! Kort erna ontdekten onderzoekers namelijk PH1b. Een exoplaneet met – liefhebbers van zonsondergangen opgelet – vier sterren! PH1b cirkelt rond een dubbelster en daaromheen cirkelt weer een andere dubbelster. Wie graag eens vanaf het oppervlak van deze planeet zou genieten van een romantische viervoudige zonsondergang komt helaas bedrogen uit. PH1b is een gasreus en heeft dus niet eens een vast oppervlak, laat staan zanderige duinen waarin je kunt neerploffen om de zon in de zee te kunnen zien zakken.
Hier en daar een pijnlijk buitje
Mocht je ooit besluiten à la Captain Kirk het universum te gaan verkennen, knoop het volgende dan goed in je oren: niet is wat het lijkt. Neem bijvoorbeeld HD 189733b. Als je ‘m na een lange ruimtereis ziet, krijg je ongetwijfeld spontaan last van heimwee. Want zo op het eerste gezicht heeft deze blauwgekleurde planeet wel wat weg van de aarde. Maar zet een bezoekje aan de planeet maar gauw uit je hoofd. De atmosfeer kent temperaturen van meer dan 1000 graden Celsius en winden die zich met een snelheid van tot wel twee kilometer per seconde voort haasten. En – als klap op de vuurpijl – regent het er ook nog. Geen water, maar glas.
Zo ontzettend eenzaam
Terwijl sommige planeten opeengepropt zitten in een planetair stelsel (denk aan de ster HD 10180 waar zeker vijf en mogelijk zelfs negen planeten omheen draaien), zijn anderen helemaal alleen. PSO J318.5-22 behoort droevig genoeg tot de laatste categorie en zwerft in complete eenzaamheid door de ruimte heen. De planeet bezit niet eens een ster om rondheen te kunnen draaien. Aangenomen wordt dat dergelijke eenzame planeten óf mislukte sterren zijn óf ooit deel uitmaakten van een planetair stelsel, maar daaruit zijn geschopt. Wanneer dergelijke planeten nog jong zijn, gloeien ze nog (dankzij de restwarmte van hun ontstaan). Maar als ook die warmte op is, valt de eeuwige duisternis in.
Je ziet: gekke exoplaneten zijn eerder regel dan uitzondering. En de kans is groot dat we de komende jaren nog veel meer vreemde exoplaneten aan dit rijtje mogen gaan toevoegen. Want de jacht op nieuwe exoplaneten is nog steeds in volle gang en zal de komende decennia dankzij de komst van superkrachtige telescopen geïntensiveerd worden. Hoewel het ontdekken van een zeer exoplaneet met bizarre kenmerken natuurlijk hartstikke leuk is, ontdekken onderzoekers veel liever een exoplaneet die – heel saai – als twee druppels water op onze planeet lijkt. Tot op heden is dat echter nog niet gelukt…
