7,2 miljoen jaar oude voorouder van de mens ontdekt op de Balkan

De vondst lijkt te suggereren dat de wieg van de mens niet in Afrika, maar in Europa stond.

Ons dichtstbijzijnde, nog in leven zijnde familielid is de chimpansee. Grote vraag is echter nog steeds wanneer en waar de laatste gezamenlijke voorouder van de mens en chimpansee leefde. Tot op heden wordt aangenomen dat de afstammingslijn van de mens zich zo’n vijf tot zeven miljoen jaar geleden van de afstammingslijn van de chimpansee scheidde en dat de eerste mensachtige in Afrika het levenslicht zagen.

Een kies van G. freybergi. Afbeelding: Wolfgang Gerber / University of Tübingen.
Kiezen
Maar misschien zit het wel heel anders. Met die suggestie komt een internationaal team van onderzoekers op de proppen. Ze baseren zich op de vondst van wat zij een ‘pre-mens’ noemen. Deze mensachtige – Graecopithecus freybergi genaamd – leefde zo’n 7,2 miljoen jaar geleden en wetenschappers hebben resten ervan aangetroffen in wat nu Griekenland en Bulgarije is. Wat de onderzoekers direct opviel, waren de wortels van de premolaren (ook wel valse kiezen genoemd). “Mensapen hebben doorgaans twee of drie afzonderlijke, uiteenlopende wortels, maar de wortels van Graecopithecus komen samen en zijn deels gefuseerd,” vertelt onderzoeker Jochen Fuss. En dat is een kenmerk van moderne mensen, mensachtigen en vroege mensachtigen zoals Ardipithecus en Australopithecus. “We waren verrast over de resultaten, omdat pre-mensen tot voor kort alleen gevonden zijn in Sub-Sahara-Afrika.”

Datering
Wat verder verbazingwekkend is, is dat G. freybergi enkele honderdduizenden jaren ouder is dan de oudste potentiële premens die in Afrika is teruggevonden (de zes tot zeven miljoen jaar oude Sahelanthropus). “Deze datering stelt ons in staat om de splitsing van de mens en chimpansee te plaatsen in het Mediterrane gebied,” concludeert onderzoeker David Begun.

Veranderingen in Afrika en Europa
In de periode dat G. freybergi leefde, viel de Middellandse Zee regelmatig droog, waardoor een landbrug ontstond tussen Afrika en Europa. Apen en mensachtigen konden hierdoor de reis van Afrika naar Europa maken. De onderzoekers denken ook wel te weten wat de drijvende kracht achter de evolutie van G. freybergi was: dramatische veranderingen in het noorden van Afrika en het zuiden van Europa. Volgens de onderzoekers ontstond meer dan zeven miljoen jaar geleden hoog in Afrika een Noord-Afrikaanse Sahara. Ondertussen ontstond vrijwel tegelijkertijd in Europa een savanne-landschap. “De totstandkoming van een woestijn in Afrika – meer dan zeven miljoen jaar geleden – en de groeiende savanne in het zuiden van Europa kunnen een centrale rol hebben gespeeld in de splitsing van de mens en chimpansees,” denkt onderzoeker Madelaine Böhme.

Niet iedereen is overtuigd door het onderzoek van de wetenschappers – verschenen in het blad PLoS ONE. Vervolgonderzoek is dan ook hard nodig. De onderzoekers hopen in de nabije toekomst nog meer resten van G. freybergi terug te vinden. Dan zal ook moeten blijken of de mensachtige de theorie van de onderzoekers over het ontstaan van de mens werkelijk onderschrijft.

Bronmateriaal

"" -

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd