Aardbewoners veroorzaakten 500 miljoen jaar geleden al een klimaatverandering

De eerste dieren op aarde zorgden dat de planeet behoorlijk opwarmde.

Tussen de 520 en 540 miljoen jaar geleden ontstonden in de oceanen de eerste dieren. Deze dieren braken organisch materiaal op de zeebodem af, wat leidde tot meer CO2 en minder zuurstof in de atmosfeer. Een nieuw onderzoek toont nu aan dat die veranderingen resulteerden in een opwarming van de aarde die de veroorzakers waarschijnlijk – hoe ironisch – fataal werd.

Bioturbatie
“Net als wormen in een tuin verstoren, mixen en recyclen kleine organismen op de zeebodem dood organisch materiaal, dat proces noemen we bioturbatie,” legt onderzoeker Tim Lenton uit. “Omdat het effect van dieren die graven zo groot is, zou je verwachten dat wanneer de hele onverstoorde bodem verandert in een bodem waarin bioturbatie plaatsvindt, je grote veranderingen ziet in de omgeving.” En die veranderingen traden iets meer dan 500 miljoen jaar geleden inderdaad op. “We zagen rond 520 miljoen jaar geleden een afname van het zuurstofniveau in de oceanen,” stelt onderzoeker Filip Meysman. Maar onderzoek naar sedimenten uit die tijd wees uit dat deze slechts minimaal verstoord werden. “Wat betekent dat de dieren die in die tijd op de zeebodem leefden niet heel actief waren en niet heel diep in de zeebodem bewogen,” legt onderzoeker Simon Poulton uit. Zo op het eerste gezicht lijken die twee observaties met elkaar in strijd te zijn. Tot de onderzoekers zich realiseerden dat er blijkbaar maar weinig activiteit op de zeebodem nodig was om de waargenomen veranderingen te veroorzaken. “Het betekent dat de eerste dieren die bioturbatie veroorzaakten een enorme impact hadden,” concludeert onderzoeker Sebastiaan van de Velde.

“Toen we dit model voor het eerst gebruiken, waren we verrast door wat we zagen”

Model
En dat werd vervolgens het vertrekpunt voor het ontwikkelen van een model dat de impact van die eerste dieren op de aarde beschreef. “Toen we dit model voor het eerst gebruikten, waren we verrast door wat we zagen,” stelt onderzoeker Benjamin Mills. “De evolutie van deze kleine dieren leidde inderdaad tot een afname van de hoeveelheid zuurstof in de oceaan en atmosfeer, maar ook tot een zodanige toename van de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer dat er sprake was van wereldwijde opwarming.”

De veroorzakers
Dat de aarde iets meer dan 500 miljoen jaar geleden opwarmde, was al bekend. Maar nog niet eerder hebben onderzoekers zich gerealiseerd dat dieren aan die opwarming ten grondslag lagen.

Terwijl deze dieren evolueerden en hun omgeving en klimaat veranderden, kwamen ze zelf waarschijnlijk steeds meer in het nauw. En waarschijnlijk droegen de door hun acties ingegeven veranderingen zelfs bij aan een aantal massa-extincties die in de eerste 100 miljoen jaar na hun ontstaan plaatsvonden. Het geeft niet alleen meer inzicht in de prille stadia van het leven op aarde, maar is ook een geduchte waarschuwing voor de levensvormen die vandaag de dag op aarde te vinden zijn, denkt Lenton. “Er is een interessante parallel tussen de eerste dieren die hun wereld veranderen op een manier die slecht was voor hen en wat wij mensen vandaag de dag met de planeet doen. Wij creëren een warmere wereld en steeds meer anoxie (zuurstofgebrek) in de oceanen en dat is slecht voor ons en veel andere organismen waarmee we de planeet delen.”

Bronmateriaal

"World's first animals caused global warming" - University of Exeter

Afbeelding bovenaan dit artikel: PublicDomainPictures / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd