Aardmantel slokte enorm stuk van grensgebied Eurazië en India op

Ongeveer de helft van de oorspronkelijke massa van het grensgebied tussen Eurazië en India verdween meer dan 60 miljoen jaar geleden in de aarde. Het gaat hierbij om de Himalaya, Tibet en aangrenzende delen van Azië en India.

Zo’n zestig miljoen jaar geleden begon de botsing tussen Eurazië en India. De botsing – die nog steeds voortduurt – resulteerde in de Himalaya. Wetenschappers van de universiteit van Chicago hebben nu met ongekende nauwkeurigheid bepaald hoe groot de landmassa voor en na deze botsing was. Om daar meer over te kunnen zeggen, hielden ze zich onder meer bezig met een reconstructie van de posities die platen in het verleden hadden. En de conclusie liegt er niet om. “We ontdekten dat de helft van de massa die er 60 miljoen jaar geleden was, vandaag de dag verdwenen is,” vertelt onderzoeker Miquela Ingalls.

Himalaya

Tijdens de botsing van India en Eurazië werd een deel van de continentale korst omhooggeduwd (het resulteerde in de Himalaya). Een ander deel werd aan de zijkanten van de botsende platen weggezet en vormde Zuidoost-Azië. Maar zelfs nadat de onderzoekers met deze verplaatste continentale korst rekening hadden gehouden, bleek de helft van beide stukken continentale korst te missen.

In de mantel
Maar waar is die enorme landmassa gebleven? De onderzoekers gingen alle mogelijkheden na en kunnen maar één conclusie trekken. Het missende stuk aardkorst moet in de aardmantel verdwenen zijn. En dat is iets wat eigenlijk onmogelijk werd geacht.

Strandbal
Tijd voor een klein lesje aardrijkskunde. De aardkorst bestaat uit een aantal platen: continentale en oceanische platen. Deze platen bewegen zich (langzaam) op de aardmantel voort. Wanneer twee tektonische platen op elkaar botsen, moet er eentje wijken. Als een continentale plaat op een oceanische plaat stuit, duikt de oceanische plaat – die een grotere dichtheid heeft – onder de aardplaat (zie de afbeelding hiernaast). oceanic-crustHet deel van de oceanische plaat dat onder de aardplaat duikt, belandt in de aardmantel en mengt zich met het materiaal aldaar. Ander wordt het als twee continentale platen – zoals Eurazië en India – op elkaar botsen. De dichtheid van continentale platen is kleiner. Dus wanneer een continentale plaat in de mantel belandt, wordt deze – volgens de huidige theorieën – weer omhoog geduwd. Vergelijk het met een strandbal die je onder water probeert te duwen: dat lukt niet, de bal wipt altijd weer omhoog. “We leerden dat de continentale korst blijft drijven en niet af kan dalen in de mantel,” stelt Ingalls. Maar Eurazië en India vertellen ons nu dat het wel kan.

“We hebben significante stukken korst die verdwenen zijn en de enige plek waar ze naartoe konden, is de mantel”

Interactie
“We hebben significante stukken korst die verdwenen zijn en de enige plek waar ze naartoe konden, is de mantel,” stelt onderzoeker David Rowley. “Gedacht werd dat de mantel en de korst maar heel beperkt de interactie met elkaar aangaan. Maar dit onderzoek suggereert dat dat – in bepaalde omstandigheden – niet klopt.”

Het onderzoek geeft meer inzicht in eerdere vraagstukken. Zo brengen vulkanen wel eens elementen zoals lood en uranium mee uit de mantel. Deze elementen komen relatief veelvuldig voor in de aardkorst, maar zijn vrij schaars in de mantel. Nu blijkt dat grote stukken continentale korst zich toch met materiaal in de mantel kunnen vermengen, is dat mysterie opgelost. “Als we de botsing tussen India-Azië zien als een voortdurend proces in de geschiedenis van de aarde, dan hebben elementen uit de continentale korst zich voortdurend gemengd met de mantel,” stelt Rowley.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd