Achterdocht: tussen feit en fictie

Ze zijn er in overvloed: complottheorieën. Het bekendste is misschien wel de theorie dat de maanlanding nep was, maar er zijn er nog veel meer. Zo is er een complottheorie die stelt dat de dood van John F. Kennedy geregisseerd werd door de Amerikaanse geheime diensten. En recenter werd beweerd dat Osama Bin Laden niet door de VS werd gedood, maar al jaren daarvoor een natuurlijke dood stierf (een alternatieve theorie stelt overigens dat hij nog in leven is). En ook omtrent de verdwijning van MH370 doen zich wilde theorieën de ronde.

achterdochtEigenlijk zou je wel kunnen stellen dat elke gebeurtenis van wereldbelang tegenwoordig vergezeld gaat door een complottheorie die de gebeurtenis heel anders verklaart. Maar hoe ontstaan zulke theorieën en waarom geloven mensen erin? Moraalwetenschapper Brecht Decoene vertelt er in het boekje ‘Achterdocht tussen feit en fictie‘ alles over.

Hij gunt ons een kijkje in het brein van de complotdenker en benadrukt dat we complottheorieën, hoe belachelijk ze ook klinken, zeker niet moeten onderschatten. Hun invloed kan namelijk verstrekkend zijn. Een schrijnend voorbeeld daarvan is Anders Breivik die in 2011 77 mensen ombracht in Oslo en op het eiland Utøya. Hij was sterk van overtuigd, zo stelt Decoene, van een samenzwering door moslims om Europa te veroveren. “Breivik wilde de Westerse beschaving redden en achtte het daartoe noodzakelijk om diegenen die dit complot zouden kunnen faciliteren met geweld af te stoppen.” Niet elke complotdenker zal naar de wapens grijpen, sterker nog: veel complotdenkers wijzen geweld resoluut af. Maar de geschiedenis leert ons dat complottheorieën aan de basis kunnen liggen van “geweld tegen onschuldigen, de vergoelijking en rationalisering daarvan”.

Dat complottheorieën tegenwoordig vrijelijk over het internet verspreid worden, lijkt dan ook zorgwekkend. Het vraagt van ons om feit en fictie van elkaar te scheiden en op een goeie manier met de rondzwervende theorieën om te gaan. Maar hoe doe je dat? Ook daarvoor biedt Decoene de nodige handvaten in zijn boek.

Complottheorieën zijn fascinerend. En dat is het boek ‘Achterdocht tussen feit en fictie‘ ook. Het boekje is kort en bondig, nuchter en bijzonder relevant in een tijd waar complottheorieën aan de lopende band worden gegenereerd.

Bronmateriaal

-

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd