Amerikaanse wetenschappers hebben op West-Antarctica een nieuwe, actieve vulkaan ontdekt. De vulkaan in wording bevindt zich onder ongeveer 1000 meter ijs en gaat ongetwijfeld nog eens uitbarsten.
Onderzoekers van de Washington University waren bezig met een onderzoek op West-Antarctica toen ze seismische activiteit maten. Eerst in januari 2010. En later in maart 2011. Direct vroegen ze zich af wat de oorzaak van die activiteiten was: was het ijs dat over ander ijs schuurde? Of gesteenten die over elkaar schuurden? Of hete gassen en magma die zich door scheuren in een vulkanisch complex wurmden? De onderzoekers beten zich in dat vraagstuk vast en vonden steeds meer aanwijzingen dat het ging om een vulkaan: eentje die zich op een kilometer onder het ijs aan het vormen was.
Vreemd
“Ik begon gebeurtenissen te zien die elke keer op dezelfde locatie plaatsvonden en dat was vreemd,” vertelt onderzoeker Amanda Lough. “Toen realiseerde ik me dat ze dicht bij de bergen, maar niet recht op de bergen, plaatsvonden. Het eerste wat ik dacht, was: ‘Oké, misschien is het gewoon toeval’. Maar toen ik beter ging kijken, realiseerde ik me dat de bergen eigenlijk vulkanen waren en dat de locatie van de vulkanen samenhing met de leeftijd. De vulkanen die zich het dichtst bij de bron van seismische activiteit bevonden, waren de jongste exemplaren.”
Meer bewijs
Maar daarmee was nog niet bewezen dat het daadwerkelijk om een vulkaan ging. De activiteiten konden nog steeds door een schurende gletsjer veroorzaakt zijn of een tektonische oorsprong (aardbeving) hebben. De frequentie van de activiteiten en de diepte ervan, spreken dat echter tegen. De frequentie lag te laag voor een tektonische oorsprong en vertoonde grote overeenkomsten met bevingen die in vulkanische gebieden optreden. En de activiteit vond heel diep (op zo’n 25 tot 40 kilometer) plaats. Diep genoeg om tot de grens tussen de aardkorst en -mantel te reiken. “Een tektonische gebeurtenis heeft een hypocentrum (de oorsprong van een beving, red.) van 10 tot 15 kilometer diep.”
En daarmee wijst alles erop dat de onderzoekers een nieuwe vulkaan ontdekt hebben onder het ijs van Antarctica. Maar kan deze vulkaan werkelijk nog uitbarsten? “Zeker,” stelt Lough. “Ik denk dat deze in het verleden, voordat we de activiteit waarnamen, al eens uitgebarsten is.” Maar de vulkaan bevindt zich onder een kilometer ijs: kan deze tijdens een eruptie door die duizend meter ijs heen prikken? Waarschijnlijk niet. Daarvoor zou de uitbarsting duizend keer krachtiger moeten zijn dan de gemiddelde uitbarsting van dit soort vulkanen. Maar dat wil niet zeggen dat een uitbarsting geen verstrekkende gevolgen heeft. De uitbarsting gaat gepaard met hitte en zal zo heel veel ijs doen smelten. “De vulkaan zal miljoenen gallons (een gallon is ongeveer 3,7 liter, red.) creëren: vele meren vol,” voorspelt onderzoeker Doug Wiens. En de vulkaan kan zo uiteindelijk een flinke bijdrage leveren aan het verlies aan ijsmassa op het westelijke deel van Antarctica.”
