Sterker nog: het lijkt aannemelijk dat klimaatverandering deze aliens fataal wordt.
Dat suggereren onderzoekers van de universiteit van Rochester. Ze baseren zich op een iets andere benadering van klimaatverandering én wiskundige modellen.
Geen aards probleem
Wanneer wetenschappers het over klimaatverandering hebben, gaat het meestal over wat we hier op aarde zien en in de nabije toekomst mogen verwachten. Maar de onderzoekers van de universiteit van Rochester bekijken het probleem in een iets andere, bredere context. Ze gaan er in hun onderzoek namelijk vanuit dat klimaatverandering geen typisch aards probleem is; het zou een probleem zijn waar alle zich ontwikkelende beschavingen in het universum vroeg of laat mee te maken krijgen. “Het punt is dat we erkennen dat de drijvende krachten achter klimaatverandering iets algemeens kunnen zijn,” legt onderzoeker Adam Frank uit. “De wetten van de natuurkunde eisen dat elke jonge populatie die een energie-intensieve beschaving zoals de onze bouwt, een impact gaat hebben op haar planeet. En als we klimaatverandering in die kosmische context zien, geeft dat ons meer inzicht in wat er nu met ons gebeurt en hoe we daarmee om moeten gaan.”
Vier scenario’s
Wat Frank en collega’s dus eigenlijk concluderen is dat de evolutie van intelligente beschavingen gegarandeerd een impact heeft op de planeten waarop zij zijn ontstaan. “Als wij niet de eerste beschaving in het universum zijn, betekent dat waarschijnlijk dat er regels zijn voor hoe het lot van een jonge beschaving zoals de onze eruitziet.” Met behulp van wiskundige modellen trachtten Frank en collega’s meer inzicht te krijgen in die regels. In feite hebben ze met de modellen de manieren waarop een beschaving en haar planeet zich samen kunnen ontwikkelen, in kaart gebracht. Het resulteert in vier mogelijke scenario’s, waarvan er maar liefst drie een voor aliens beroerd einde kennen:
1. Het scenario dat leidt tot extinctie. De populatie groeit snel en daarmee stijgt ook de gemiddelde temperatuur rap. Uiteindelijk bereikt de populatie een piek, waarna het aantal aliens rap afneemt, doordat de stijgende temperatuur op de planeet het lastiger maakt om te overleven. Op een gegeven moment stabiliseert het aantal aliens op de planeet, maar in dat stadium is het aantal aliens nog maar een fractie van wat het op het hoogtepunt was. “Stel je voor dat zeven op de tien mensen die je kent snel stierven,” vertelt Frank. “Het is niet duidelijk of een complexe technologische beschaving zo’n verandering zou overleven.”
2. Het scenario dat leidt tot een duurzame situatie. Dit is het best denkbare scenario dat uit de wiskundige modellen rolt. In dit scenario groeit de buitenaardse beschaving rap en stijgt de temperatuur snel. Maar zowel het aantal aliens op de planeet als de gemiddelde temperatuur stabiliseert zonder dat beide factoren een catastrofaal effect hebben. Dit scenario kan zich echter alleen ontvouwen als een buitenaardse beschaving erkent dat deze een negatief effect heeft op haar planeet en overstapt op duurzame energiebronnen.
3. Het scenario dat leidt tot ineenstorting zonder dat er iets verandert. De populatie groeit snel en de temperatuur stijgt rap tot het aantal aliens een piek bereikt en plotsklaps afneemt. In dit scenario stort de beschaving ineen. Het is onduidelijk of het leidt tot complete uitsterving.
4. Het scenario dat leidt tot ineenstorting terwijl er wel iets verandert. Ook in dit scenario groeit het aantal aliens en stijgt de temperatuur rap, maar nu erkennen de aliens dat er een probleem is en stappen ze over op duurzame energiebronnen. Dat lijkt een tijdje goed te gaan, maar dan blijkt dat de duurzame energiebronnen te laat zijn omarmd en stort de beschaving alsnog in. “Het laatste scenario is het meest angstaanjagend,” vindt Frank. “Zelfs als je het goede doet kan een populatie nog steeds instorten doordat je te lang hebt gewacht.”
Paaseiland
De onderzoekers baseren de modellen waaruit deze vier scenario’s voortvloeien deels op onderzoek naar uitgestorven beschavingen op aarde. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan het volk dat ooit op Paaseiland woonde. Dit eiland werd tussen 400 en 700 gekoloniseerd, waarna het aantal bewoners tussen 1200 en 1500 rap toenam. Sommige onderzoekers nemen aan dat de beschaving vervolgens in de achttiende eeuw instortte doordat deze alles wat het eiland te bieden had, had opgebruikt. De problematiek op Paaseiland houdt verband met de draagkracht van een ecosysteem, oftewel het vermogen van dat ecosysteem om in de basisbehoeften van de soorten die in dat ecosysteem wonen, te voorzien. Wat Frank en collega’s in hun studie met name laten zien, is dat die draagkracht aan verandering onderhevig is. Wat een ecosysteem – of complete planeet – te bieden heeft, wordt mede bepaald door het stempel dat wij erop drukken. “Als je een heel krachtige klimaatverandering bewerkstelligt, dan zal de draagkracht afnemen, bijvoorbeeld doordat de grootschalige landbouw verstoord wordt. Stel je voor dat klimaatverandering ervoor zorgt dat in het Middenwesten geen regen meer valt, dan zouden we daar geen voedsel meer kunnen verbouwen en zou de populatie teruglopen.”
Als je kijkt naar de vier scenario’s die de onderzoekers voor aliens schetsen, zie je dat het op zeker drie manieren fout kan gaan. In welk scenario wij zitten? Dat durven de onderzoekers niet te zeggen. Daarvoor zijn gedetailleerdere modellen nodig die de manieren waarop planeten op hun energievretende beschavingen reageren, nauwkeurig beschrijven. Maar voor nu lijkt het er in ieder geval niet heel rooskleurig uit te zien, aldus Frank. “Als je het aardse klimaat sterk verandert, kan het zijn dat je niet meer terug kunt. En zelfs als je maatregelen neemt en overstapt op zonne-energie of andere duurzame energiebronnen kan het nog te laat zijn, omdat de planeet al veranderd is. Deze modellen laten zien dat we niet moeten denken dat een beschaving in haar eentje evolueert. We moeten eraan denken dat planeten en beschavingen samen evolueren.”
