En de verwachtingen zijn hooggespannen.
Morgen is het dan zover: dan zal ruimtesonde OSIRIS-REx naar het oppervlak van planetoïde Bennu afdalen om wat ongerept materiaal te verzamelen. De verwachtingen zijn hooggespannen. Want Bennu is waarschijnlijk een buitenaardse opeenhoping van oorspronkelijke restanten van de vorming van ons zonnestelsel. En dus staan onderzoekers te springen om dat materiaal van dichterbij te bekijken.
Bemonstering
De plek waar het allemaal staat te gebeuren, is de Nightingale-krater. Hier is volgens NASA de grootste hoeveelheid fijnkorrelig (en dus gemakkelijk te verzamelen) materiaal te vinden. Ondanks dat OSIRIS-REx de bemonstering al even heeft geoefend, belooft het morgen een spannende onderneming te worden. Allereerst zullen de stuwraketten van OSIRIS-REx worden opgestart en zal de sonde voorzichtig uit zijn baan en dichter naar Bennu toe worden geduwd. Zodra het ruimtevaartuig op weg is naar zijn doel, zal het team vertrouwen op de zogenoemde ‘gevarenkaart’; een gedetailleerde weergave van gebieden binnen de bemonsteringslocatie die door de aanwezigheid van grote rotsen en oneffen terrein een risico kunnen vormen. Want er moet natuurlijk voorkomen worden dat de sonde zich aan deze stenen stoot. Als de kust veilig is, zal OSIRIS-REx volledig naar het oppervlak van Bennu afdalen, deze ongeveer tien seconden raken, een lading stikstof afvuren om het oppervlak schoon te vegen zodat daarna de nodige monsters verzameld kunnen worden. Dit doet de sonde met de zogenoemde Touch-and-Go Sample Acquisition Mechanism (TAGSAM); een drie meter lange bemonsteringsarm. Daarna zal de sonde weer rap opstijgen.
De veelbelovende missie om Bennu – een planetoïde die zich op vele miljoenen kilometers van de aarde bevindt – te bemonsteren, is allesbehalve een makkie. “In feite beschikt Bennu lang niet over het zanderige oppervlak dat we hadden gehoopt en verwacht,” vertelt onderzoeker Thomas Zurbuchen namens NASA. Toen het ruimtevaartuig de eerste gedetailleerde beelden van Bennu afleverde, verraste het zowel het missieteam als het grote publiek door een rotsachtig oppervlak te onthullen dat bezaaid ligt met keien ter grootte van huizen.
Beelden
Toch houdt dit het team niet tegen. Ze zullen de afdaling echter wel nauwlettend in de gaten houden met de bemonsteringscamera aan boord van het ruimtevaartuig, de SamCam. “We zullen dan zien of we gekanteld waren, of er gas naar de zijkant werd geblazen en of er genoeg materiaal is opgeroerd,” vertelt onderzoeksleider van de missie Dante Lauretta. “Bovendien kunnen we zien waar de sonde precies is geland, wat we vervolgens kunnen vergelijken met de bemonsteringskaart.”
In de afgelopen twee jaar dat OSIRIS-REx rond Bennu cirkelt, heeft hij al enkele interessante ontdekkingen gedaan. Hoewel Bennu – een diamantvormig rotsblok dat in de ruimte zweeft – op het eerste gezicht niet zo bijzonder lijkt, hebben onderzoekers ontdekt dat schijn bedriegt. Zo blijkt bijvoorbeeld dat koolstofhoudend, organisch materiaal wijdverspreid is op het oppervlak van de planetoïde, ook in de Nightingale-krater. Daarnaast toonden onderzoekers aan dat er op Bennu moleculen te vinden zijn die zuurstof en waterstofatomen bevatten. Bovendien kwamen onderzoekers erachter dat regoliet, te vinden in de Nightingale-krater, pas onlangs is blootgesteld aan de barre omstandigheden van het heelal. Dit betekent dat de missie een deel van het meest ongerepte materiaal op de planetoïde zal verzamelen en terugbrengen naar de aarde. Ook ontdekten wetenschappers dat Bennu zowel donkere en ruwe, als heldere en gladde stenen herbergt. De donkere stenen zijn daarbij net iets zwakker en poreuzer. Deze verschillende gesteentes kunnen zich op verschillende dieptes op Bennu hebben gevormd. Ten slotte zou Bennu zomaar eens stokoud kunnen zijn, draait hij elke eeuw een beetje sneller om zijn eigen as én blijkt in de namiddag eigen materiaal weg te slingeren.
Gedurende een week zal het team gaan beoordelen of er voldoende monsters verzameld zijn. Hiervoor zullen verschillende methoden worden gebruikt. OSIRIS-REx zal onder andere een manoeuvre uitvoeren, waarbij hij zijn bemonsteringsarm uitstrekt en langzaam ronddraait, zodat onderzoekers door middel van de TAGSAM in staat zijn om de verandering in massa te meten die is toe te schrijven aan het verzamelde materiaal in vergelijking met eerdere metingen. “We zoeken naar een kans van 90 procent dat we 60 gram of meer materiaal verzameld hebben,” vertelt Lauretta. “Als het minder is zullen we in gesprek gaan met NASA om de status van het ruimtevaartuig te beoordelen en zijn vermogen voor een mogelijke tweede bemonstering.” Aangezien het ruimtevaartuig uitgerust is met drie flessen stikstofgas, zou OSIRIS-REx een tweede poging kunnen ondernemen als er tijdens de eerste bemonstering toch te weinig materiaal verzameld is.
De hoop is natuurlijk dat de bemonstering morgen geheel volgens plan gaat en dat er voldoende materiaal verzameld kan worden. Deze monsters zullen vervolgens op 24 september 2023 terug naar de aarde gebracht worden. En hopelijk zal dit ons helpen om de oorsprong van ons zonnestelsel beter te gaan begrijpen.
