Antibioticaresistente bacteriën ontdekt in hondenvoer

Onderzoekers waarschuwen dat het de verspreiding van antibioticaresistente bacteriën kan aanwakkeren, waardoor het een internationaal risico voor de volksgezondheid vormt.

Al enige tijd vrezen wetenschappers voor bacteriën die in toenemende mate resistent lijken te worden voor antibiotica. We stevenen dan ook af op een situatie waarin al onze nu nog veelgebruikte antibiotica nutteloos worden en sommige infecties niet of nauwelijks meer te behandelen zijn. Mogelijk dat een deel van het probleem zich in hondenvoer schuilhoudt, zo blijkt uit een nieuwe studie. Wetenschappers hebben namelijk in verschillende soorten hondenvoer de antibioticaresistente bacterie enterokok aangetroffen. En dat heeft mogelijk verstrekkende gevolgen.

Antibiotica-resistentie
Wereldwijd overlijden er steeds meer mensen aan infecties. De oorzaak? Antibiotica-resistentie. Veel bacteriën worden ongevoelig voor antibiotica, waardoor het middel niet meer aanslaat. De cijfers zijn behoorlijk alarmerend. Zo blijkt dat er jaarlijks zo’n 700.000 mensen overlijden aan infecties die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw nog prima te behandelen waren met antibiotica. Als er geen actie wordt ondernomen, vrezen onderzoekers dat er naar schatting zo’n 10 miljoen mensen in 2050 als gevolg van antibiotica-resistentie komen te overlijden. De WHO classificeert dit dan ook als één van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid.

Hondenvoer
Om erachter te komen of voedsel voor huisdieren een potentiële bron van verspreiding van antibioticaresistente bacteriën is, analyseerden Portugese onderzoekers hondenvoer uit supermarkten en dierenwinkels. In totaal bogen ze zich over 55 monsters van hondenvoer (variërend van nat, droog en rauw) van 25 verschillende merken die zowel nationaal als internationaal verkrijgbaar zijn. De rauwe diepvriesproducten omvatten eend, zalm, kalkoen, kip, lam, gans, rundvlees en groente.

Enterokok-bacterie
De bevindingen zijn tamelijk zorgelijk. Maar liefst dertig monsters (54 procent) bevatte de bacterie enterokok. Bovendien troffen de onderzoekers in alle monsters van rauw hondenvoer multiresistente enterokokken aan. Daarentegen bevatte slechts drie van de niet-rauwe monsters multiresistente bacteriën. Wat met name zorgwekkend is, is dat meer dan 40 procent van de gevonden bacteriestammen resistent bleek te zijn tegen meerdere soorten antibiotica. Bovendien was 23 procent (bijna een kwart) resistent tegen linezolid; een antibioticum dat als laatste redmiddel bij ernstige infecties wordt ingezet, wanneer andere medicijnen falen.

Enterokokken zijn bacteriën die bij iedereen voorkomen in het maag-darmstelsel. Ze kunnen echter ernstige infecties veroorzaken als ze zich naar andere delen van het lichaam verspreiden. Daarnaast is bekend dat enterokokken betrekkelijk resistent zijn tegen de meeste antibiotica waarmee gewoonlijk infecties worden bestreden.

Met name deze resistentie tegen linezolid baart onderzoekers zorgen. “Onze meest verrassende ontdekking was dat veel monsters bacteriën bevatten die resistent zijn tegen linezolid,” vertelt Freitas. “Dit is opvallend, omdat de mate van linezolid-resistentie volgens beschikbare gegevens laag is. De verborgen verspreiding van dergelijke linezolid-resistente bacteriën zou kunnen leiden tot meer sterfgevallen door enterokokkeninfecties. Bovendien benadrukt deze ontdekking de noodzaak van betere monitoring.”

Bron van antibioticaresistente bacteriën
Het betekent dat hondenvoer, en met name rauw hondenvlees, een belangrijke bron van antibioticaresistente bacteriën is. Maar hoe komen die daarin terecht? “Hondenvoer wordt voornamelijk gemaakt van dierlijke bijproducten,” vertelt onderzoeker Ana Freitas in gesprek met Scientias.nl. “De bacteriën zijn dus afkomstig van dezelfde dieren die wij eten, maar dan van delen die niet voor ons zijn goedgekeurd.” Dat hondenvoer enterokokken bevatten, wil overigens niet gelijk zeggen dat je hond hier ziek van wordt. “Het is waarschijnlijk geen probleem als de hond die het eet gezond is,” zegt Freitas. “Wel kan het een probleem worden als de hond ziek is en moet worden behandeld met antibiotica, wat niet ongewoon is. Hierdoor kunnen deze bacteriën steeds resistenter worden.”

Oorzaak
Volgens de onderzoekers zouden de antibioticaresistente bacteriën zich mogelijk via hondenvoer kunnen verspreiden naar mensen. “Deze bacteriën kunnen op mensen worden overgedragen door direct contact met honden, hun voedsel of uitwerpselen,” legt Freitas uit. En dus concluderen de onderzoekers dat hondenvoer wereldwijd weleens een grote, over het hoofd geziene oorzaak van de toenemende antibiotica-resistentie kan zijn. “Het nauwe contact van mensen met honden en de commercialisering van de onderzochte merken in verschillende landen vormt een internationaal risico voor de volksgezondheid,” aldus Freitas.

Wat kunnen we doen?
Volgens de onderzoekers is het met name belangrijk dat het bewustzijn wordt vergroot. “Europese autoriteiten moeten zich bewuster worden van de mogelijke gezondheidsrisico’s als huisdieren rauw vlees voorgeschoteld krijgen,” zegt Freitas. “Maar aangezien we ook resistentie stammen in verschillende soorten hondenvoer aantroffen – niet alleen in de onbewerkte – moet eigenlijk het hele productiecircuit van hondenvoer worden herzien. Denk hierbij aan een heroverweging van de gekozen ingrediënten, tot aan de productie en hygiëne. Bovendien moeten hondenbezitters altijd hun handen wassen met water en zeep, direct na contact met hondenvoer of hun uitwerpselen.”

Dit zijn echter maar kleine ingrepen in een veelomvattend probleem. “Het moge misschien slechts druppels zijn op een gloeiende plaat,” zegt Freitas. “Maar als er iets is wat we kunnen doen tegen de dreigende antibiotica-resistentie-crisis, dan moeten we dat doen.”

Bronmateriaal

"Dog food sold across Europe contains antibiotic-resistant bacteria, including 'superbugs' found in hospital patients" - European Society of Clinical Microbiology and infectious diseases (via EurekAlert)

Interview met Ana Freitas

Afbeelding bovenaan dit artikel: Mat Coulton via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd