Archeologen hebben de gaskamers van Sobibór opgegraven. De ontdekking geeft meer inzicht in het vernietigingskamp waar zo’n 250.000 Joden de dood vonden en waarvan we lang weinig meer wisten dan de overlevenden ons vertelden.
Het concentratiekamp Sobibór werd tussen april 1942 en oktober 1943 door de Nazi’s gebruikt. In oktober 1943 vond er een opstand plaats in het concentratiekamp en wisten honderden gevangenen het kamp te verlaten. Slechts een klein deel ervan behield het leven. Kort na de opstand besloten de Duitsers het kamp te sluiten en te doen alsof het nooit bestaan had. Ze maakten het kamp met de grond gelijk.
Opgravingen
Om meer over het kamp te weten te komen, moesten onderzoekers zich lang wenden tot de mensen die Sobibór levend wisten te verlaten. Maar zij konden onderzoekers altijd maar iets vertellen over een klein deel van het kamp, waardoor het onmogelijk bleef om het kamp te reconstrueren. Enkele jaren geleden besloten archeologen het over een andere boeg te gooien: ze startten opgravingen op de plek waar Sobibór zich bevond.
Gaskamers
En tijdens die opgravingen zijn nu de gaskamers van het vernietigingskamp ontdekt. Ze bevonden zich onder een asfaltweg die later werd aangelegd. “De ontdekking van de gaskamers in Sobibór is heel belangrijk voor het onderzoek naar de Holocaust,” stelt historicus David Silberklang. “Het is belangrijk om te begrijpen dat er onder de Joden die in het gebied rond de gaskamers werkten geen overlevenden zijn. Daarom zijn deze ontdekkingen alles wat er nog van de mensen die hier vermoord zijn, is overgebleven. En ze bieden een kijkje in het lijden van deze mensen. We zijn nu in staat om preciezer te achterhalen hoe het moordproces in dit kamp verliep en wat de Joden tot ze vermoord werden, doormaakten.” Daarnaast hopen de onderzoekers op basis van de capaciteit van de gaskamers een nauwkeurigere schatting te kunnen geven van het aantal Joden dat in Sobibór de dood vond.
Omvang
Met de ontdekking van de gaskamers is één van de belangrijkste doelstellingen van het archeologische onderzoek bereikt. En de ontdekking laat zien dat we eigenlijk maar heel weinig over het vernietigingskamp weten. “De grootte van het gebouw verraste ons,” vertelt archeoloog Yoram Haimi. De wanden van de kamers blijken bovendien nog in goede staat te zijn.
Naast de gaskamers ontdekten de archeologen deze week ook de waterbron waar de gevangenen in Kamp 1 – het kamp waarin de opstand plaatsvond – gebruik van maakten. In de bron troffen de onderzoekers tal van persoonlijke bezittingen van Joden aan. De Duitsers dumpten de bezittingen waarschijnlijk in de bron toen ze het kamp sloten.
Op de foto bovenaan dit artikel zie je overlevenden van Sobibór, in gezelschap van een Sovjet-officier.
