ACHTERGROND We krijgen er geen genoeg van. De gedachte aan ET en cohorten brengt (pseudo)wetenschappers per direct in staat van opwinding. Op Mars, misschien? Of Titan? Enceladus? Europa? En als we ze dan vinden, hoe zien ze er dan uit? Met zes vingers en negen tenen? Zonder hoofd? Als een bacil, maar dan met superkrachten? Of zijn ze misschien al wel onder ons? Wees nu eerlijk: iedereen kent wel iemand die van Mars of Titan zou kunnen komen. Het wordt tijd om uitsluitsel te geven en de vraag die ons allemaal bezig houdt te beantwoorden: heeft ET broertjes en zusjes die niet in de filmindustrie werkzaam zijn?
Ingrediënten
Het leven is een recept. Niet het meest gemakkelijke, maar wetenschappers zijn er toch in geslaagd om de ingrediënten te onderscheiden. Zonder de volgende bronnen maakt leven geen schijn van kans:
Een normale, stabiele temperatuur – de moleculen die het leven mede mogelijk maken, zijn tamelijk snel beschadigd. Wisselingen in temperatuur zoals die in sommige delen van het heelal aan de lopende band voorkomen, maken leven onmogelijk.
Water, stikstof, koolstof of silicium – deze stoffen lijken onmisbaar, omdat ze nodig zijn voor diverse chemische processen.
Energie – zonder sterren als de zon kan ET het wel schudden. Zijn thuisplaneet zal zich dan ook net als de aarde op de juiste afstand van een zonachtige ster moeten bevinden. Zo’n ster zal ook wel een tijdje mee moeten kunnen.
Bescherming – een ster in de buurt is leuk natuurlijk, maar zonder beschermende ozonlaag wordt ook een alien gemakkelijk toast.
Het rijtje is interessant, omdat we er met deze ingrediënten gek genoeg van uitgaan dat aliens hetzelfde nodig hebben als wij hier op aarde. En dat is een interessante, zo niet bekrompen veronderstelling. We hebben nog geen aliens aangetroffen, dus wie zegt dat – als ze al bestaan – ze dezelfde levensbehoeften hebben als de gemiddelde NASA-wetenschapper?
Woonplaats onbekend
Maar goed: even ervan uitgaand dat ook aliens blond haar, blauwe ogen en een Amerikaans accent hebben: waar zitten ze dan? Er zijn verschillende mogelijkheden. Europa bijvoorbeeld. Op deze planeet is sowieso voldoende water: ongeveer twee keer zoveel als alle aardse oceanen bij elkaar. In oktober werd bekend dat er ook nog eens voldoen zuurstof is om het leven van grotere organismen mogelijk te maken. Bovendien heeft de maan van Jupiter ook nog eens een atmosfeer.
Mars scoort ook goed. De planeet bevat water en onlangs is er methaangas aangetroffen. Dit laatste zou het bewijs zijn voor (eenvoudige) levensvormen op Mars.
Titan heeft meren met methaan en ethaan. Deze stoffen zouden wel eens ingewikkelde moleculen (eenvoudig leven) kunnen voortbrengen.
Encecladus heeft een dampkring en water en geldt volgens sommigen als de grootste kanshebber voor buitenaards leven.
Huidskleur: groen
Stel: we vliegen naar Mars en vinden daar een alien. Hoe ziet ‘ie er dan uit? Velen hebben zich daar over 
gebogen en menig idee heeft de revue gepasseerd. Soms zijn ze groen en hebben ze sprieten. Soms zijn ze aardig, soms mocht u willen dat hun thuisplaneet nooit water had bevat. De kans dat we op Mars, Titan, Encecladus of Europa dergelijke groene, sprietige, vijandige of vriendelijke bewoners gaan aantreffen is echter heel klein. Als we er al iets levends of iets wat ooit geleefd heeft aantreffen, dan zal dat waarschijnlijk een eenvoudig organisme zijn: een buitenaardse bacterie bijvoorbeeld. De genoemde planeet en manen zijn namelijk niet zo leefbaar dat ze ingewikkelde organismen kunnen voortbrengen. Dat wil niet zeggen dat een groene, sprietige ET helemaal van de baan is: binnen ons zonnestelsel is de aarde de enige planeet in de leefbare zone, maar daarbuiten zou dat wel eens anders kunnen zijn.
Wetenschappelijk gezien kunnen we het bestaan van een intelligent buitenaards leven zowel binnen als buiten ons zonnestelsel uitsluiten. Want u weet: eerst zien, dan geloven. Voor de echte fans is er een schrale troost: erover fantaseren mag natuurlijk wel!
