Astronomen bevestigen: dit is de jongste pulsar in onze Melkweg

Het licht van de pulsar zou – gezien vanaf de aarde – 500 jaar geleden voor het eerst kunnen zijn waargenomen.

Onderzoekers hebben met behulp van het Chandra röntgenobservatorium de jongste pulsar in het Melkwegstelsel ontdekt. Het gaat om supernova-restant Kes 75, die zo’n vijfhonderd jaar geleden voor het eerst vanaf de aarde zou kunnen zijn waargenomen. Het object is ongeveer 19.000 lichtjaren van de aarde verwijderd.

Wat is een pulsar?
Pulsars zijn rondtollende neutronensterren (overblijfselen van zware sterren die door middel van een supernova-explosie aan het einde van hun leven zijn gekomen) die elektromagnetische straling uitzenden. Snel roterende en sterk magnetische neutronensterren produceren een vuurtorenachtige stralingsbundel, die op aarde waargenomen wordt in de vorm van snelle pulsen.

Pulsars
De eerste pulsar werd in de jaren ’60 waargenomen. Sindsdien hebben astronomen al meer dan 2000 van deze exotische objecten ontdekt. En nu wordt daar dus de jongste pulsar ooit aan toegevoegd. Ondanks dat astronomen al zoveel pulsars in het universum hebben gedetecteerd, zijn er nog steeds veel vraagtekens bij te plaatsen. Zo kunnen onderzoekers de uiteenlopende gedragingen van pulsars nog steeds niet goed bevatten, evenals de aard van de sterren waar ze uit voortkomen.

Hierboven is een foto te zien van de jongste pulsar in onze Melkweg. Op de foto is radiostraling in het blauw te herkennen en markeren de windnevel rondom de pulsar. Röntgenstraling is in het paars zichtbaar en laat het puin van de explosie zien. Afbeelding: NASA/CXC/NCSU/S. Reynolds; Optical: PanSTARRS

Windnevel
Na het bestuderen van Kes 75 over een periode van zestien jaar – in 2000, 2006, 2009 en 2016 – blijkt dat de windnevel zich opvallend snel uitbreidt. Zo blijkt dat deze 1 miljoen meter per seconde groeit, ofwel meer dan 3 miljoen kilometer per uur. Hoe dit kan, was voor de onderzoekers lange tijd een raadsel. Echter komen ze nu met een verklaring op de proppen. Zo stellen de onderzoekers dat de windnevel zich uitbreidt naar een omgeving met een relatief lage dichtheid.

Ontplofte ster
Concreet zeggen de onderzoekers dat de windnevel zich uitbreidt naar een gasachtige koepel ontstaan uit radioactief nikkel. Dit werd waarschijnlijk tijdens de explosie gevormd en uitgeworpen toen de ster explodeerde. Dit nikkel voedde het supernova-licht, omdat het verviel tot diffuus ijzergas dat de koepel vulde. Mocht dit waar zijn, dan geeft dit inzicht in het hart van de ontplofte ster en de chemische elementen die deze creëerde. Met deze informatie kunnen astronomen dus gaan begrijpen hoe sommige sterren aan het einde van hun leven komen.

Al met al is Kes 75 interessant onderzoeksmateriaal. Zo hebben de onderzoekers geconstateerd dat de helderheid van de windnevel van de pulsar tussen 2000 en 2016 met 10 procent is afgenomen. De snelle veranderingen in de windnevel, evenals de ongewone structuur maken de pulsar tot een boeiend vraagstuk en wijzen op de behoefte aan meer geavanceerde modellen om de onderste steen boven te krijgen.

Bronmateriaal

"Kes 75: Milky Way's Youngest Pulsar Exposes Secrets of Star's Demise" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA/CXC/NCSU/S. Reynolds; Optical: PanSTARRS

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd