Astronomen hebben met behulp van de Subaru Telescoop een planeet ontdekt rondom de zonachtige ster GJ 504. De planeet gaat de boeken in als de lichtste planeet rondom een zonachtige ster die middels directe waarneming is ontdekt.
De planeet heeft de naam GJ 504b gekregen en is ongeveer vier keer zo massief als Jupiter. De planeet draait om de ster GJ 504 die ietsje warmer is dan de zon en zich op zo’n 57 lichtjaar van de aarde bevindt.
Rozig
“Als we naar deze gigantische planeet zouden kunnen reizen, dan zouden we een wereld zien die dankzij de hitte van zijn totstandkoming nog steeds gloeit,” legt onderzoeker Michael McElwain uit. De planeet is daardoor wat rozig (zoals op de afbeelding hierboven ook te zien is).
Grote afstand
GJ 504b staat op vrij grote afstand van zijn ster: de afstand tussen de planeet en ster is negen keer groter dan de afstand tussen onze zon en Jupiter. En dat is een probleem voor de theorieën die wetenschappers er met betrekking tot de totstandkoming van gigantische planeten op nahouden. Volgens deze theorieën ontstaat een planeet als Jupiter in de gasrijke stofschijf rondom jonge sterren. In deze schijf botsen planetoïden en kometen met elkaar en zo ontstaat uiteindelijk een ‘zaadje’: een stuk puin dat groot genoeg is om gas uit de schijf te onttrekken en zelf te gaan groeien. Deze theorie werkt prima voor planeten die hooguit net zo ver van hun ster verwijderd zijn als Neptunus van onze zon verwijderd is. Maar GJ 504b is zo’n planeet die eigenlijk te ver van de ster verwijderd is om op deze wijze verklaard te kunnen worden. En daarmee is het een lastige planeet, aldus onderzoeker Markus Janson. “De ontdekking van deze planeet impliceert dat we alternatieve theorieën over de totstandkoming van de planeet serieus moeten gaan overwegen, of misschien enkele aannames in de huidige theorieën opnieuw moeten gaan bestuderen.”
De onderzoekers ontdekten GJ 504b door directe waarnemingen. Dit staat haaks op bijvoorbeeld de wijze waarop Kepler planeten opspoort. Kepler bestudeert het licht van sterren en wanneer dit licht regelmatig dimt, wijst dat erop dat er een planeet om de ster cirkelt. Op deze indirecte manier heeft Kepler al heel wat kandidaat-planeten opgespoord. Het direct waarnemen van planeten is in veel opzichten echter een veel waardevollere aanpak. Men kan er niet alleen planeten mee ontdekken, maar direct ook meer te weten komen over de temperatuur, atmosfeer en baan van de planeet. Maar: direct waarnemen is ook heel lastig, legt onderzoeker Masayuki Kuzuhara uit. “Planeten zijn heel zwak en staan zo dicht bij hun sterren dat het vergelijkbaar is met het maken van een foto van een vuurvliegje dat zich nabij een schijnwerper bevindt.”
