Astronomen ontdekken verste sterrenstelsel ooit

impressie

Wetenschappers hebben het verste sterrenstelsel ooit ontdekt. Ze namen het sterrenstelsel waar zoals het er 700 miljoen jaar na de oerknal uitzag. Het sterrenstelsel gunt ons een kijkje in het verre verleden van ons universum en kan ons meer vertellen over hoe ons universum ontstaan is en zich door de tijd heen ontwikkeld heeft.

“Het is opwindend om te weten dat wij de eerste mensen ter wereld zijn die dit zien,” vertelt onderzoeker Vithal Tilvi, verwijzend naar het zeer verre sterrenstelsel dat de naam z8_GND-5296 heeft gekregen. “Het roept interessante vragen op over de oorsprong en evolutie van het universum.”

Dertien miljard lichtjaar
De onderzoekers ontdekten het verre sterrenstelsel op zo’n dertien miljard lichtjaar van de aarde. Een lichtjaar wil zeggen dat het licht er één jaar over doet om die afstand af te leggen. Licht is dus dertien miljard jaar onderweg wanneer het de afstand tussen de aarde en z8_GND-5296 af moet leggen. Dat betekent tevens dat beelden van dit verre sterrenstelsel sterk vertraagd op aarde arriveren. Tegen de tijd dat wij ze zien, zijn deze al dertien miljard jaar oud. Vandaar dat onderzoekers dit sterrenstelsel zien zoals het er dertien miljard jaar – een slordige 700 miljoen jaar na de oerknal – uitzag. Omdat het universum uitdijt staat het sterrenstelsel tegenwoordig waarschijnlijk alweer dertig miljard lichtjaar van de aarde verwijderd.

Druk baasje

Onze Melkweg creëert ongeveer elk jaar één of twee zonachtige sterren. Het sterrenstelsel z8_GND-5296 creëerde er 700 miljoen jaar na de oerknal zo’n driehonderd per jaar!

Evolutie van het universum
De vondst kan ons meer vertellen over de oorsprong en evolutie van het universum. “Door een sterrenstelsel in het verleden te observeren, kunnen we de totstandkoming van sterrenstelsels bestuderen,” stelt onderzoeker Bahram Mobasher. “Door eigenschappen van sterrenstelsels op verschillende afstanden met elkaar te vergelijken, kunnen we de evolutie van sterrenstelsels door de tijd heen verkennen.”

Het verre sterrenstelsel. Afbeelding: V. Tilvi, S.L. Finkelstein, C. Papovich, STScI / NASA.
Het verre sterrenstelsel. Afbeelding: V. Tilvi, S.L. Finkelstein, C. Papovich, STScI / NASA.

Maar tegelijkertijd roept het sterrenstelsel ook vragen op, zo vertelt onderzoeker Steven Finkelstein. “We waren heel blij toen we dit sterrenstelsel zagen. En onze volgende gedachte was: ‘Waarom zien we niets anders?'” Want hoe de onderzoekers ook keken, ze konden slechts één sterrenstelsel ontdekken, terwijl ze er in het stukje ruimte dat ze bestudeerden zes verwacht hadden. Waarschijnlijk is dat te verklaren doordat het universum in de periode die de onderzoekers bestudeerden een verandering doormaakte. Eerst was er een universum vol geneutraliseerde waterstof, maar dat veranderde in een universum vol geïoniseerde waterstof. Het kan zijn dat de missende sterrenstelsels er dan ook wel zijn, maar schuilgaan achter geneutraliseerde waterstof waardoor onze huidige instrumenten ze niet op kunnen pikken. “Alles schijnt sindsdien veranderd te zijn,” vertelt Tilvi. “Als alles vandaag de dag nog neutraal zou zijn, zou de nachthemel niet zo mooi zijn. Ik probeer nu te achterhalen waarom en hoe die verandering optrad. Ging het heel plotseling of geleidelijk?”

Bronmateriaal

"UC Riverside Astronomers Help Discover the Most Distant Known Galaxy" - UCR.edu
"UT, Texas A&M Astronomers Discover Universe's Most Distant Galaxy" - TAMU.edu
De artistieke impressie bovenaan dit artikel is gemaakt door V. Tilvi, S.L. Finkelstein, C. Papovich, NASA, ESA, A. Aloisi, The Hubble Heritage, HST, STScI, AURA.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd