Astronomen hebben voor het eerst een glimp opgevangen van een de accretieschijf van een zwart gat in zichtbaar licht. Een unicum!
Op een afstand van 7800 lichtjaar bij de aarde vandaan bevindt zich de dubbelster V404 Cygni. Deze dubbelster bestaat uit een zonachtige ster en een zwart gat. Dit zwarte gat trekt materie van de ster naar zich toe, waardoor er schijf van heet gas rondom het zwarte gat is gevormd. Zo nu en dan vindt er een uitbarsting plaats in deze accretieschijf, waardoor de temperatuur oploopt tot tien miljoen graden Celsius en er helderheidsvariaties ontstaan.
Deze helderheidsvariaties zijn te zien met een röntgentelescoop, maar ook in zichtbaar licht met een huis-tuin-en-keuken-telescoop met een diameter van 20 centimeter. Zo goed zijn de fluctuaties vanaf het aardoppervlak te zien. Op de video hieronder kun je de fluctuaties zelf zien.
Hoewel de accretieschijf rondom het zwarte gat zichtbaar is, geldt dit niet voor het zwarte gat zelf. Alles wat in een zwart gat valt, kan niet ontsnappen; zelfs licht niet! Dit betekent dat een zwart gat nooit zichtbaar is. Wel zien astronomen de gevolgen van zo’n singulariteit. Vanwege de vervorming van de ruimtetijd worden sterren uit elkaar gescheurd en stromen rivieren van materie naar de accretieschijf toe.
Het is niet de eerste keer dat astronomen een zwart gat zien flikkeren. Ook GRS 1915+105 – een systeem met een zwart gat op 35.900 lichtjaar van de aarde – flikkert in röntgenlicht. Astronomen vermoeden dat de afstand tussen het zwarte gat en de begeleidende ster bepalend is voor de flikkering. Als de afstand relatief groot is, kan er een grotere accretieschijf vormen, waardoor materie minder gemakkelijk van de rand naar binnen stroomt. In dat geval valt er niet altijd evenveel materie in het zwarte gat, waardoor er uitbarstingen plaatsvinden.
