Astronomen zien super-zonnevlam op jonge rode dwergster

Het lijkt slechts nieuws voor de leefbaarheid van de planeten die rond rode dwergsterren cirkelen.

Onderzoekers bestudeerden 12 jonge rode dwergsterren (van ongeveer 40 miljoen jaar oud) met behulp van ruimtetelescoop Hubble. Het onderzoek maakt deel uit van een veel groter project dat kortweg HAZMAT wordt genoemd. Dat staat voor HAbitable Zones and M dwarf Activity across Time. Binnen dit onderzoeksproject bestuderen de onderzoekers rode dwergsterren op jonge, middelbare en bejaarde leeftijd in ultraviolet licht om zo een beeld te krijgen van hun activiteit. “Rode dwergsterren zijn de kleinste, meest voorkomende en langst levende sterren in het sterrenstelsel,” vertelt onderzoeker Evgenya Shkolnik. “Daarnaast denken we dat de meeste rode dwergsterren meerdere planeten om zich heen hebben draaien (…) Het doel van het HAZMAT-project is meer inzicht krijgen in de leefbaarheid van de planeten die rond sterren met een lage massa cirkelen. Deze sterren zijn van cruciaal belang voor ons begrip van planetaire atmosferen.” Rode dwergsterren geven namelijk ultraviolette straling af die de chemie in de atmosfeer van een planeet kan veranderen. En als de straling heel intens is – zoals tijdens een uitbarsting op de moederster – kan een planeet op den duur zelfs zijn complete atmosfeer kwijtraken.

Frequente zonnevlammen
Tijdens het eerste deel van HAZMAT bogen de onderzoekers zich dus over de jonge rode dwergsterren. Ze keken hoe frequent er uitbarstingen op deze sterren plaatsvonden. Het onderzoek wijst uit dat jonge sterren met een lage massa veel frequenter opvlammen dan oude sterren en sterren van middelbare leeftijd (zoals onze zon). Ook komt er veel meer energie vrij als de jonge rode dwergsterren zonnevlammen voortbrengen.

WIST JE DAT…

…onderzoekers eerder ook al aanwijzingen vonden dat de rode dwergster TRAPPIST 1 zeer frequent heftige zonnevlammen produceert?

Super-zonnevlam
De onderzoekers waren er zelfs getuige van dat één van de rode dwergen een super-zonnevlam genereerde. En dat vertelt een hoop, zo legt onderzoeker Parke Loyd uit. “Als het om de zon gaat, hebben we van een periode van ongeveer 100 jaar goede observaties. En in die periode hebben we één, misschien twee zonnevlammen gezien die qua energieniveau in de buurt komen van de super-zonnevlam die we nu hebben gezien. En we waren nog geen dag bezig om met Hubble deze jonge sterren te observeren of we hadden al een super-zonnevlam gezien. Het betekent dat super-zonnevlammen mogelijk elke dag of zelfs meerdere malen per dag ontstaan.”

Steriel?
Natuurlijk rijst dan direct de vraag welke impact dergelijke super-zonnevlammen hebben op de leefbaarheid van planeten die rond zo’n actieve rode dwergster cirkelen. Dat weten de onderzoekers nog niet zo goed. “Zonnevlammen zoals wij gezien hebben, kunnen de atmosfeer van een planeet wegnemen. Maar dat betekent niet automatisch kommer en kwel voor leven op die planeet. Het is mogelijk gewoon een ander leven dan wij ons voorstellen. Of er zijn andere processen die de atmosfeer van de planeet weer aanvullen. Het is zeker een harde omgeving, maar ik zou het niet te snel een steriele omgeving noemen.”

Hoge leeftijd
Rode dwergsterren kunnen echt heel lang meegaan: sommige exemplaren zouden wel 1 biljoen jaar kunnen branden. Het betekent dat eventueel leven op planeten rond deze sterren in theorie bijzonder veel tijd heeft om te evolueren. Vandaar dat planeten rond rode dwergsterren dan ook gezien worden als geschikte plaatsen voor het ontstaan van complex leven. Maar dan moet de moederster natuurlijk niet al te vaak een enorme dosis gevaarlijke straling op die planeten af sturen.

De onderzoekers zijn nu voornemens om rode dwergsterren van middelbare leeftijd (ongeveer 650 miljoen jaar oud) te bestuderen. Daarna is het nog de beurt aan de echte oudjes. Vervolgens kunnen de onderzoekers de activiteit van rode dwergsterren van verschillende leeftijden met elkaar vergelijken.

Bronmateriaal

"ASU Astronomers catch red dwarf star in superflare outburst" - ASU

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / ESA / G. Bacon (STScI)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd